روز جهانی شطرنج تاریخچه و ۲۰ نکته جالب و خواندنی درباره‌ی شطرنج

0 345 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

بیستم جولایِ هر سال به نام روز جهانی شطرنج نام‌گذاری شده است و به همین بهانه می‌خواهیم با هم کمی درباره‌ی شطرنج یاد بگیریم. به نظر می‌رسد این بازی دو نفره در قرن ششم میلادی اختراع شده باشد و اولین کسانی که شطرنج بازی کردند، هندی‌ها بودند. در واقع این بازی در دربار امپراتوری گوپتا اختراع شد و دلیل ابداع آن مدل‌سازی جنگ برای سربازان بوده است. آن‌ها عقیده داشتند نظامیان با یاد گرفتن این بازی دلاوری و آگاهی جدیدی نسبت به جنگ پیدا خواهند کرد.

نام این بازی در زبان سانسکریت “چاتورانگا” است و پس از ورود به ایران با نام “چترنگ” معروف شد. اما پس از فتح ایران توسط اعراب، چترنگ معرب شد و نام شطرنج به خود گرفت. حدود سه قرن پس از اختراع این بازی در هند و آمدنش به ایران، اروپا از طریق روسیه با این بازی آشنا شدند و شهرت این بازی جهانی شد. البته در تمام این فرهنگ‌ها تغییراتی در حرکت مهره‌های شطرنج و قوانین آن به وجود آمد. این تغییرات و هماهنگ نبودن حرکت مهره‌ها و قوانین تا قرن نوزدهم میلادی و تاسیس رقابت‌های جهانی شطرنج ادامه داشت. پس از شروع این رقابت‌ها رفته رفته قوانین در اغلب کشورها هماهنگ شد و امروز همه‌ی جهان شطرنج را با یک شیوه و قوانین بازی می‌کنند.

اجازه دهید از توضیح قوانین و مهره‌های شطرنج بگذریم و به این تاریخچه کوتاه بسنده کنیم و باهم نکاتی جالب و جذاب درباره‌ی شطرنج بخوانیم.

طولانی‌ترین بازی ممکن در شطرنج، انجام پنج هزار و نهصد و چهل و نه حرکت است.
طولانی‌ترین بازی انجام شده، با ۲۶۹ حرکت خاتمه یافته است.
بیشترین قهرمانی در شطرنج مربوط به دکتر امانوئل لاسکر است. او ۲۶ سال قهرمان شطرنج بوده است.
اولین صفحه شطرنج ساخته شده به شکل امروزی، در سال ۱۰۹۰ میلادی در اروپا ساخته شده است.

اولین صفحه شطرنج تاشو در جهان در سال ۱۱۲۵ ساخته شده است. در آن زمان بازی کردن شطرنج برای کشیش‌ها حرام بود. کشیشی برای اینکه بتواند شطرنج بازی کند، صفحه‌ای تاشو ساخت که هنگام تا شدن مانند دو کتاب روی هم به نظر می‌رسید.

ساعت بازی شطرنج را توماس ویلسون در سال ۱۸۸۳ اختراع کرد. سپس در سال ۱۹۰۰ ساعت‌های امروزی شطرنج توسط فردی به نام وینهوف ساخته شد.
قبل از اختراع ساعت‌های مدرن، از ساعت شنی برای بازی شطرنج استفاده می‌شده است.
دومین کتابی که به زبان انگلیسی چاپ شده، درباره‌ی شطرنج بوده است.
طولانی‌ترین مسابقه‌ی شطرنج تا امروز ۲۰ ساعت و ۱۵ دقیقه گزارش شده است.
اولین برنامه کامپیوتری که توانست شطرنج بازی کند را آلن ترنینگ در سال ۱۹۵۱ نوشت.
قدیمی‌ترین بازی شطرنج ثبت شده در دنیا در قرن ۹ میلادی و در بغداد ثبت شده است.
تقریباً شش هزار نفر در دنیا بازی شطرنج را بلد هستند.

روز جهانی شطرنج

در ابتدا مهره‌ی وزیر(ملکه ) فقط می‌توانست یک حرکت مورب در هر بار حرکت، انجام دهد. بعدها این عدد به ۲ افزایش یافت و سپس این مهره به خاطر ملکه ایزابلا، به قوی‌ترین مهره‌ی شطرنج تبدیل شد. در واقع به دلیل موفقیت‌ها و کشورگشایی‌های ملکه‌ی اسپانیا، حرکت و قوانین این مهره تغییر کرد.

در شطرنج امکان کیش و مات کردن حریف تنها با دو حرکت وجود دارد.
دلیل اینکه مهره‌های شطرنج دقیقاً مانند سرباز و فیل و شاه وغیره نیستند این است که بازی شطرنج برای گذر به اروپا از دنیای اسلام رد شد و در اسلام ساخت مجسمه و تجسم چهره حرام اعلام شده بود. بنابراین مهره‌ها به همان شکل دنیای اسلام وارد اروپا شد و با همان اشکال ماندگار شدند.
قدیمی‌ترین مجموعه کامل باقی مانده از مهره‌های شطرنج، در جزیره لوئیس در شمال اسکاتلند یافت شد. احتمالا قدمت این مهره‌ها به قرن ۱۲ میلادی می‌رسد. و شطرنجی که در فیلم هری پاتر و سنگ جادو می‌بینیم در واقع کپی‌ای از آن مهره‌ها است.
در سال ۱۹۷۰ اولین مسابقه‌ی شطرنج میان فضا و زمین، توسط فضانوردان و افراد مستقر در زمین انجام شد.
احتمال حرکت در چهار حرکت اول هر مسابقه‌ی شطرنج میان طرفین ۳۱۸,۹۷۹,۵۶۴,۰۰۰ است.
کم سن ترین قهرمان شطرنج دنیا ۱۰ سال و ۷ ماه داشته و پیرترین قهرمان شطرنج، ۷۴ سال.
شطرنج در مدارس آمریکا یک درس اجباری است.

در زیر برخی از محصولات مرتبط با دنیای شطرنج را با هم مرور می‌کنیم. شما می‌توانید این کالاها را آنلاین تهیه کنید.