فوتبال امروز دیگر تنها یک بازی کودکانه با یک توپ پلاستیکی در زمینی که دروازه‌های آن با یک خط گچی سفید یا دو تا آجر مشخص می‌شد، نیست. فوتبال امروز به واسطه ارتباطی تنگاتنگی که با سیاست و اقتصاد دارد عملا به یک صنعت تبدیل شده که نقش مهمی در بازار آزاد و گردش پول جهانی دارد. نهادهایی مثل فیفا و کنفدراسیون‌ها و قراردادهای عجیب برای پخش بازی‌ها و … نیز عملا در جهانی‌سازی و چه بسا گسترش نقش فوتبال در بازار آزاد نقش بازی می‌کنند.
اما با همه این‌ها، هنوز فوتبال به دلیل بازی بودنش و نقش ویژه تماشاگران برابری‌خواهی که در ذاتش نهفته است را حفظ کرده و همین هم همچنان این بازی را محبوب‌ترین ورزش در میان مسابقات ورزشی نگاه داشته است. واقعیت این است فوتبال امروز به یک آیین تبدیل شده است، و شعار اف سی بارسلونا یعنی «فراتر از یک باشگاه» ریشه در این آیینی‌بودن فوتبال دارد. ما در این گزارش هفت کتاب که را از چیستی و سازوکار فوتبال امروز می‌گویند و به شرح رابطه این ورزش با اقتصاد و سیاست پرداخته‌اند را معرفی می‌کند.
فوتبال چگونه جهان را توصیف می‌کند
کتاب فوتبال چگونه جهان را توصیف می‌کند نوشته فرانکلین فوئر روزنامه‌نگار آمریکایی که در سال ۲۰۰۴ منتشر و چاپ شده است، تجزیه‌و‌تحلیلی از تبادلات رایج بین فوتبال و اقتصاد جهانی جدید ارائه می‌دهد. فوئر کتاب را با الهام از کتاب مشهور سایمون کوپر، فوتبال علیه دشمن (۱۹۹۴) نوشته و رسانه‌های معتبری همچون نیویورک تایمز، نیوزویک، وال استریت ژورنال و بوستون گلوب نیز آن را تحسین کرده‌اند.
در این کتاب شما، در سراسر جهان از ورزشگاهی به ورزشگاه دیگر می‌روید و در این سفر دیدی تازه در مورد رویدادهای سیاسی و اقتصادی دنیای امروز می‌کنید. فوتبالی که فوئر شرح می‌دهد پدیده‌ای «رسانه‌ای جهانی‌شده» است که خود را وقف کرده تا اثرات جهانی شدن بر جوامع گوناگون را شرح دهد.
شکست جهانی شدن برای نابود کردن دشمنی‌های دیرینه در رقابت‌های بزرگ فوتبال که هولیگان‌ها به‌شدت در آن نقش دارند، اختلافات فرقه‌ای و گرایش‌های مذهبی شدید که منجر به تضاد دیدگاه‌ها و سر دادن شعارهای نژادپرستانه و حتی ضدبشری در استادیوم‌ها می‌شود، پیامدهای ورود دیدگاه‌های صرفاً اقتصادی به فوتبال با نگاهی به پدیده‌ی مهاجرت، بروز فسادهای نوین با ظهور الیگارش‌های قدرتمند و در نهایت تقویت پایگاه ملی‌گرایی سنتی با استفاده از قدرت فوتبال، از جمله موضوعاتی است ک نویسنده آن‌ها را بررسی کرده است.
بخوانید: ۷ کتاب درباره امید و کارکرد آن در زندگی
روزی روزگاری فوتبال
روزی روزگاری فوتبال نوشته حمیدرضا صدر چهره شناخته شده عرصه فوتبال و تحلیلگر فوتبال، یکی از آثار تالیفی بسیار خوب در زمینه فوتبال است که تلاش کرده در چهارده فصل نگاهی جامعه‌شناسانه به فوتبال داشته باشد. فوتبال در این کتاب تمام پهنه‌های جغرافیایی را طی می‌کند؛ از زمین‌های خاکی تهران تا ترکیه، از ایتالیا و اسپانیا تا آلمان و انگلیس، از برزیل و آرژانتین تا مکزیک.
حمیدرضا صدر در این کتاب، فوتبال و مردم، فوتبال و سیاست و فوتبال و زندگی را در نگاهی موشکافانه به هم پیوند می‌زند و توضیح می‌دهد که چرا فوتبال دل‌های مردم سراسر دنیا را به هم وصل می‌کند. خود نویسنده این کتاب را روایتی از رویارویی شور مردم و قدرت‌طلبی سیاست‌پیشگان در مستطیلی سبز به مرکزیت دایره‌ای سفید می‌داند؛ دایره‌ای که در این مستطیل از حرکت باز نمی‌ایستد و بی وقفه می‌چرخد.
حمیدرضا صدر در کتابش، از تجربیات و اطلاعات خود استفاده کرده و تاریخچه فوتبال ملی و باشگاهی، قهرمانی‌ها، جنبه‌های اجتماعی و سیاسی فوتبال را در ایران و سراسر جهان و بخصوص کشورهای صاحب سبک در این ورزش مانند انگلستان، ایتالیا، اسپانیا و… مورد مطالعه قرار می‌دهد.
بخوانید: ۷ کتاب اقتصادی درباره فقر و چگونگی مواجهه درست با آن
فوتبال علیه دشمن
کتاب فوتبال علیه دشمن، دیدی اجتماعی به فوتبال دارد. سایمون کوپر، نویسنده کتاب به ۲۲ کشور مختلف جهان سفر می‌کند، در هتل‌های ارزان‌قیمت مستقر می‌شود و با مردم فوتبال‌دوست کوچه و بازار حشرونشر می‌کند تا به خواننده بگوید هر جای دنیا چگونه فوتبال بازی می‌کنند و چطور به تماشای آن می‌نشینند و چرا این ورزش همه‌جای دنیا این‌قدر طرفدار دارد.
او می‌گوید در همه جای دنیا، فوتبال با سیاست گره خورده است و كوپر، در کتاب فوتبال علیه دشمن در قالب یک سفرنامه فوتبالی تاثیر سیاست بر فوتبال را واکاوی کرده است. از نظر کوپر، فوتبال به عنوان یک ابزار کارآمد برای همراه کردن طیف وسیعی هوادار فوتبالی در برابر یک هدف مشترک یعنی دشمن استفاده می‌شود و توضیحی برای نفرت تاریخی طرفداران دو تیم در بازی‌های ملی آن دو کشور ارائه کند.
از طرف دیگر، سیاستمداران هم می‌خواهند از راه محبوبیت این ورزش برای خود امتیاز سیاسی به دست آورند و بازیکنان و مربیان مطرح هم در تلاش‌اند تا با استفاده از شهرت خود به جایگاهی سیاسی برسند یا حزبی را حمایت کنند. نویسنده رد این استفادههای سیاسی رادر اخبار و حواشی همیشگی فوتبال دنبال کرده و نشان می‌دهد که این مسئله در سطح جهانی فراگیر است و به جغرافیای خاصی هم محدود نمی‌شود.
کتاب فوتبال علیه دشمن در سال ۱۹۹۴ جایزه کتاب ورزشی برتر سال موسسه ویلیام هیل را از آن خود کرده است. این جایزه سالانه به بهترین کتاب‌های ادبیات ورزشی اهدا می‌شود. کتاب را در ایران عادل فردوسی‌پور به فارسی برگردانده است.
بخوانید: ۵ کتاب برتر آمریکا به انتخاب نشریه بیزنس اینسایدر!
نیمکت داغ
حمیدرضا صدر در کتاب نیمکت داغ به سراغ ۳۱ مربی تاریخ‌ساز و مشهور فوتبال رفته؛ افرادی از جمله الکس فرگوسن و ژوزه مورینیو، آرسن ونگر، مارچلو لیپی و حشمت مهاجرانی که برای نخستین بار ایران را راهی جام جهانی کردند. صدر نشستن روی نیمکت را چیزی همچون نبردی پیچیده توصیف می‌کند. نبردی که با طراحی نقشه‌های نو. برای چنگ زدن به پیروزی. تقلا برای بیرون آمدن از ورطه شکست. با گذر از معبر امروز. به سوی فردا. بازی بعد. مسابقه بعدتر. با جان کندن برای کشف راز بقا. رمز زنده ماندن جریان دارد.
او در کتاب با بیانی سینمایی و جذاب، نگاهی تحلیلی به تاکتیک‌های مورد استفاده در فوتبال از گذشته تاکنون دارد و سعی کرده است تا علت تغییر شیوه‌های تاکتیکی فوتبال و نحوه بازی فوتبال امروزی را توضیح دهد و نقش مربیان برجسته سالیان قبل را در شکل‌گیری فوتبال جذاب کنونی شرح دهد. نویسنده این مطالب تحلیلی تاکتیکی را بر اساس تقدم تاریخی شرح داده و همین به خواننده کمک می‌کند که از دورانی به دوران دیگر با نوعی پیوستگی تاریخی، به روند تغییرات تاکتیکی از عصری به عصر دیگر دست یابد.
او در کتابش می‌گوید بازی. مسابقه. پیروزی. شکست. زنجیر‌ه‌ی تمام‌نشدنی. اولین چیزی که از تماشای فوتبال آموختیم، این است که نتیجه‌ی بازی خوب همیشه مصادف با پیروزی نیست؛ اینکه بازی تماشایی همیشه خوشحال‌مان نمی‌کند و نتیجه بازی بد هم همیشه شکست نیست و بهترها همیشه برنده نمی‌شوند. اینکه پیروزی و قهرمانی معیار روشنی برای جمع‌بندی ناکامی و توفیق و تبیین سقوط و پرواز است، ولی پرسش‌های پرشماری هم ما را در بر گرفته و پی راز و رمز نهفته در جابه‌جایی‌های به ظاهر ساده رفتیم.
بخوانید: ۷ کتاب علمی تخیلی که باید بخوانیم
من زلاتان هستم
من زلاتان هستم زندگی‌نامه زلاتان ابراهیموویچ، بازیکن سوئدی تیم فوتبال منچستریونایتد به قلم خودش و با همکاری دیوید لاگرکرنتز است. این زندگی‌نامه تنها در شش هفته، بیش از ۵۰۰ هزار نسخه در سوئد فروش داشته و تا به امروز به بیش از ۳۰ زبان در دنیا ترجمه شده است.
زلاتان ابراهیموویچ در سال ۱۹۸۱ از والدینی اهل بوسنی و کرواسی متولد و در حاشیه شهر مالمو بزرگ شده است؛ منطقه‌ای که میزان جرم و جنایت در آن، به نسبت سایر شهرها بالاتر است. او در این کتاب، فضای محله‌های زاغه‌نشین نیز را به‌تصور می‌کشد و بر تاثیر آن در شکل‌گیری شخصیت ساکنانش تاکید می‌کند.
او تا سال ۲۰۱۶ برای تیم فوتبال پاریسن‌ژرمن در لیگ فوتبال فرانسه موسوم به لوشامپیونه و همچنین تیم ملی فوتبال سوئد بازی کرد. در فوریه ۲۰۰۹ ابراهیموویچ با دریافت حقوقی معادل ۹ میلیون یورو به همراه کاکا، بیشترین حقوق را در میان بازیکنان فوتبال جهان دریافت می‌کرد.همچنین در ۲۸ ژولای ۲۰۰۹، نام ابراهیموویچ در بین ۵ بازیکن برتر فصل ۲۰۰۹–۲۰۰۸ قرار گرفته بود. بعد از جدایی از آث میلان و پیوستن به تیم فوتبال پاریسن‌ژرمن پردرآمدترین بازیکن لیگ فوتبال فرانسه شد. او در ژوئیه ۲۰۱۶ به منچستریونایتد پیوست. زلاتان یکی از محبوب‌ترین چهره‌های تاریخ سوئد است.
رهبری
کتاب رهبری روایت سال‌ها خاطرات و تجربیات سرالکس فرگوسن است که جدا از بعد سرگذشت‌نامه‌ای‌اش، اثری مفید برای یادگیری اصول مدیریتی است. کتاب رهبری در سال ۲۰۱۵ نوشته و منتشر شده درست دو سال بعد از انتشار کتاب زندگی‌نامه فرگوسن در سال ۲۰۱۳ و برای همین هم بعد مدیریتی کتاب بر بعد زندگی‌نامه آن می‌چربد.
این کتاب درواقع مصاحبه مایکل موریتز با سرالکس فرگوسن» است که در سیزده فصل منبعی کامل از اصول و نکات مدیریتی و درس‌هایی برای زندگی ارائه می‌کند. سرالکس فرگوسن در این مصاحبه طولانی به اشتباهات و خطاهایش طی سال‌ها فعالیتش در فوتبال اشاره می‌کند و از اهمیت گوش دادن و خوب نگاه کردن و همچنین نظم برای رهبری و سرپرستی یک تیم می‌گوید.
خود سرالکس فرگوسن درباره کتاب می‌گوید: رهبری را نوعی جمع‌بندی درباره اطلاعاتی است که از زندگی شخصی‌ام و همچنین مدیریت تیم‌های مختلف به دست آورده‌ام… این کتاب تلاشی است در جهت توضیح اینکه چگونه ساختار کلی تیم منچستر را شکل دادم و با موفقیت پیش بردم.
سرفصل‌های کتاب نیز عبارت‌اند از: «به خود واقعی‌تان تبدیل شوید»، «پی بردن به اشتیاق»، «کنار هم چیدن قطعات»، «کار با دیگران»، «تدوین استانداردها»، «سنجش افراد»، «تمرکز»، «انتقال پیام»، «رهبری! بله، مدیریت! نه»، «خط پایان»، «توسعه کسب‌وکار»، «ارتباط با دیگران» و «انتقال».
فوتبال و فلسفه
کتاب فوتبال و فلسفه، مجموعه‌‌ای از مقالات را شامل می‌شود که توسط تد ریچاردز، فیلسوف معاصر تالیف و توسط عیسی عظیمی، روزنامه‌نگار ورزشی به فارسی ترجمه شده است. مقالاتی از چهل فیلسوف آکادمیک معاصر که هرکدام با نگاهی فلسفی زوایای مختلف فوتبال را بررسی کرده‌اند. کتاب در واقع مجلد پنجاه‌ویکم از مجموعه‌ی عظیم «فرهنگ عامه و فلسفه» انتشارات Carus در شیکاگو آمریکاست که در سال ۲۰۱۰ به بازار عرضه شده است.
بخش‌بندی جالب کتاب به سبک خود فوتبال، با گرم کردن» (warm up) به جای مقدمه شروع می‌شود و در شش بخشِ «نیمه اول: طبیعت بازی»، «بین دو نیمه: قوانین نانوشته»، «نیمه دوم: بازی زیبا»، «وقت اضافه اول: هواداری»، «وقت اضافه دوم: فوتبال و جامعه» و «ضربات پنالتی: کار به پنالتی می‌کشد» سیر تا پیاز فوتبال را با رویکردی فلسفه‌محور و در جستجوی چیستی و چرایی وامی‌کاود.
