پیری، سالمندی یا کهنسالی یکی از دوره‌های زندگی‌ست که انسان فازغ از کار و درس و فرزندداری می‌تواند و باید به خودش و هرآنچه دوست دارد بپردازد. اما متاسفانه در اغلب جوامع نگاه‌های مثبتی نسبت به پیری وجود ندارد و همه از بالارفتن سن‌‌شان می‌ترسند و می‌خواهند یا هر ترفندی که شده سفیدی موها و چروک‌های پوست خود را بپوشاند یا چند صباحی بیشتر در دوره موسوم به میان‌سالی یا جوانی بقی بمانند؟ اما واقعا چه‌چیز باعث شده تا این اندازه از ورود با سالمندی بترسیم؟ نزدیک بودن‌ش به مرگ؟ ناتوانی‌های جسمی و ذهنی و وابستگی احتمالی دوباره به دیگران؟ اصلا چقدر از این ترس‌ها واقعی هستند و چقدر از سوی جامعه به ما دیکته می‌شود؟
هرچه هست واقعیت این است که سالمندی یا پیری دوره‌ای از زندگی انسانی‌ست که البته نیازهای خودش را دارد اما می‌تواند سرشار از روح زندگی و تجربه‌های تازه باشد، فقط و فقط اگر بلد باشیم و یاد بگیریم آن را هم مثل کودکی و جوانی بخشی از مسیر زندگی ببینیم و الزاما پایان آن. در این گزارش هشت کتاب مختلف درباره پیری و سالمندی به شما معرفی شده است. از مباحث تخصصی روان‌شناسی و سلامت و جامعه‌شناسی تا دو رمان که در قالب داستان زیبایی سالمندی را برای شما روایت می‌کنند.
کتاب چگونه پیر شویم
جامعه به‌شدت از پیر شدن می‌ترسد و پیری را عارضه‌ای می‌داند که باید از آن اجتناب کرد و به کمک علم پزشکی آن را از بین برد. نشان دادن سن شما به طور فزاینده یکی از گسترده‌ترین تابوهای ما است. پیری در زندگی مدرن به‌طور گسترده‌ای به عنوان زمان نزول فرد اجتناب ناپذیر است و انکار یا غلبه بر آن غیرممکن تلقی می‌شود اما نویسنده این کتاب از ما می‌خواهد این تلقی از پیری را تغییر دهیم و می‌گوید که تلقی ما از پیـری در بستری فرهنگی و تاریخی شکل می‌گیـرد و واقعیت این است که دوره پـیر شدن می‌تواند دوره‌ای پربار و پویـا در زندگی ما باشد. او می‌گوید اگر پیـری را بخشی از سرنوشـت‌مان بدانیم با آن کنار می‌آییم.
در چگونه پیر شویم، آن کارف، جامعه‌شناس و محقق، ما را ترغیب می‌کند که روایت خود را به طور اساسی تغییر دهیم. کارف با بررسی چگونگی چشم‌انداز ما در مورد پیری ، از نظر تاریخی این موضوع را به طور واضح‌تری تعیین و از لحاظ فرهنگی تعریف می‌کند ، که مطالعات موردی را آشکار می‌کند تا نشان دهد که چگونه سالخوردگی می‌تواند یک زمان غنی‌سازی فعالانه از رشد فرد باشد. او استدلال می کند که اگر بتوانیم بزرگتر شدن را به عنوان بخشی اجتناب ناپذیر از شرایط انسانی تشخیص دهیم، دیگر چالش بزرگ پیر شدن برای افراد به صورت معضلی بزرگ تلقی نمی‌شود. در چگونه پیر شویم، می‌آموزیم که پیر شدن در مورد آمادگی جسمی شما نیست، بلکه عزم کامل برای زندگی در هر سن و مرحله‌ای از زندگی است.
بخوانید: ۷ رمان گوتیک و ترکیب خواندنی ترس و عشق و هیولا
کتاب سالخوردگی
پیری، درگاه نیستی و آستانه فرجام است. بیشتر داوری‌هایی که درباره‌اش شده از اندوه نشان دارد زیرا که مرحله‌ی پایانی تقریباً همواره با «دریغ» و «چه زود گذشت» همراه است. «سیمون دوبووار» که کتاب سالخوردگی را در ۱۹۷۰ در شصت‌وسه سالگی به چاپ رساند به‌خوبی به‌توصیف احساس‌هایی که سالخورده از این مرحله از زندگی می‌تواند داشته باشد می‌پردازد. در ابتدا دوبووار سالخوردگی را از نظرگاه بیرونی (زیست‌شناسی، قوم‌شناسی و تاریخ) مورد بررسی قرار می‌دهد:ضعیف شدن جسم و حس‌های پنج‌گانه، چه تأثیری بر سالخورده می‌نهند؟ در جامعه‌های مختلف با سالخوردگان چگونه رفتار می‌شود؟ با گذشت قرون و اعصار در رفتار با سالخوردگان چه تغییرهایی ایجاد شده؟ نتیجه‌ای که به‌دست می‌آید حاکی از این است که افراد بسته به اینکه در چه شرایط اجتماعی قرار داشته باشند، مرد یا زن باشند، روند مشترک و یکسان پیر شدن را به شکل‌های متفاوت می‌آزمایند.
سیمون دوبووار که خود می‌گوید کتاب سالخوردگی را «دقیقاً» برای تشریح وضع حقیقی سالخوردگان و نحوه‌ی سر کردن با این مرحله‌ی زندگی نوشته، در دومین جلد اثر بر جسته‌ی خود به تجربه‌های عینی می‌پردازد. و با بررسی دوران سالخوردگی افراد گوناگون به این نتیجه می‌رسد که صرفنظر از این که جامعه در قبال سالخوردگان چه رویه‌ای در پیش می‌گیرد، باید به وضع شخصی خود سالخورده نیز توجه داشت: موقعیت مالی و سطح آگاهی و اصولاً روحیه فرد سالخورده چگونه است؟ هر یک از سالخوردگان با پیری چگونه برخورد می‌کنند؟ نویسنده‌ای چون فلوبر که به حکم منطق باید از او توقع بیشتری داشت در عین سلامت جسمانی مدام اشک به چشم دارد؛ و امرسون به رغم فلج و سکته‌های متعدد، دوران پیری را با روحیه‌ای شاد می‌گذراند. اینها و بسیاری نمونه‌های دیگر می‌تواند راهگشای طبقه‌ای از افراد بشری باشد که معمولاً روزگار با آنان بر سر آشتی نیست.
بخوانید: داستان‌هایی برای تلنگر به انسان غره شده به علم و عقل
کتاب رنگ زندگی کهنسالی
برای مخاطبان کتاب بسیار پیش آمده است تا با گشتی هرچند کوتاه در بازار کتاب، با انبوهی از آثار در مورد رازهای جوان ماندن و شادابی و سرزندگی روبرو شوند که هر یک از آنها تلاش دارد تا با ارائه شیوه‌های منحصر به خود و گاه نیز با کپی‌برداری از روی دست هم، به مخاطبانشان بباورانند که چگونه می‌توان از نعمت جوانی بهره‌برداری کرد؛ اما کمتر کتابی را می‌توان در این میان پیدا کرد تا از پیری و کهنسالی به عنوان یک موهبت خدادادی یاد کرده و رویکردی تازه به این دوره از زندگی به منظور پذیرش و افزایش کارایی آن را به مخاطبش ارائه کند. دکتر مرتضی بهشتی در کتاب «رنگ زندگی کهنسالی»، با این رویکرد به سراغ این فراز از زندگی رفته و سعی کرده به این فصل از زندگانی نگاهی تازه بیاندازد.
نویسنده به سراغ موضوعی به نام سالمندی و تعریف آن می‌رود، نشانه‌های پیری عنوان بحث دیگری در این متن است که در آن انواع عوارض فیزیکی و فیزیولوژیکی ناشی از پیری شرح داده می‌شود
واژه بازنشستگی نیز در ادامه و در رویکردی مشابه مورد تعریف مؤلف قرار گرفته و پس از معرفی آن با رویکردهای مختلف اجتماعی به معرفی مراحل چندگانه رخداد آن نیز توجه نشان داده شده است. بهشتی همچنین با رویکردی مشابه، بازنشستگی را از منظر تاریخی و ادبی در ادامه این بخش از کتاب خود مورد بررسی قرار داده است.
همچنین بحران‌ها و نیازمندی‌های دوران سالمندی و شرحی بر موقعیت‌ها و واقعیت‌هایی که سالمند در دوران حیات خود ممکن است با آنها روبرو شود نیز موضوع بخش بعدی این کتاب است و به طور طبیعی موضوعی همچون تغذیه، اصول رفتاری با سالمند و حقوق اجتماعی وی در آن مورد بحث قرار گرفته است.
بخوانید: ۶ کتاب برای آموزش کاریزما و جذابیت
کتاب و هرروز صبح راه خانمه دورتر و دورتر می‌شود
رمان «و هر روز صبح راه خانه دور و دورتر می‌شود» نوشته فردریک بکمن با ترجمه ریحانه دادیدار توسط نشر آفتابکاران منتشر شده است. این کتاب داستانی در مورد خاطرات و کنار آمدن با وقایع و پذیرفتن‌شان است. قصهَ نامه‌ای عاشقانه و وداعی تدریجی بین یک پیرمرد و نوه‌اش و یک پدر و پسرش.
داستان کتاب و هر روز صبح راه خانه دورتر و دورتر می شود در مورد پدربزرگی است که دچار الزایمر شده و خاطراتش به مرور در حال محو شدن می باشد. اما چیزی که همچنان او زنده نگاه می دارد، خاطراتش با نوه عزیزش است. انگار همین خاطرات او به این دنیا زنجیر کرده باشند. داستان در ابتدا به شکل عجیبی شروع می‌شود، چون ابتدای داستان در ذهن پدربزرگ است. پدربزرگ که خاطراتش در حال محو شدن است، می‌داند که به زودی همه چیز را فراموش خواهد کرد و از دنیا می‌رود، اما نمی‌داند که چطور این موضوع را به نوه خود بگوید و…
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: نوآ می‌گوید: «معلم مجبورمون کرد یه داستان درباره اینکه وقتی بزرگ شدیم می‌خوایم چیکاره بشیم، بنویسیم.»
«خوب تو چی نوشتی؟»
«نوشتم که در درجه اول می‌خوام تمرکز کنم که کوچیک بمونم.»
«جواب خیلی خوبیه.»
«خوبه مگه نه؟ من که ترجیح می‌دم پیر باشم تا آدم‌بزرگ. همه آدم‌بزرگا عصبانین، فقط بچه‌ها و پیرها می‌خندن.»
فریدریک بکمن در کتاب دیگر خود «مردی به‌نام اوه» نیز یک پیرمرد و پیری را دستمایه داستانی خواندنی قرار داده بود که توجه مخاطبان و مخاطبان را زیادی جلب کرد و دستمایه ساخت فیلمی شد که در لیست نامزدهای جایزه سینمایی اسکار هم قرار گرفت.
بخوانید: ۸ کتاب برای شناختن مردم در چارچوب‌های فرهنگی و اجتماعی مختلف
کتاب من و دوران سالمندی
کتاب حاضر متشکل از شانزده فصل به موضوعات و مباحث مختلف دوران سالمندی پرداخته است است. از شرح دلائل پیری و سالمندی گرفته تا نسخه‌پیچی برای تغذیه و نیازهای غذایی دوران سالمندی، تحرک و ورزش در سالمندی، نیاز به خواب و مشکلات خواب در دوران سالمندی، معاینات پزشکی، آزمایشات ضروری و واکسیناسیون افراد سالمند، نحوه و چگونگی رفتار و اخلاق افراد سالمند، پرستاری و مواظبت پزشکی از والدین سالمند، خطر افتادن و پیشگیری از آن در سالمندان، روابط جنسی در دوران سالمندی، بی اختیاری ادرار و مدفوع در سالمندان، غده پرستات در مردان سالمند و مشکلات ناشی از آن، فراموشی در افراد سالمند، افسردگی سالمندان، بیماری پارکینسون و آلزایمر بررسی و تبیین شده است.
کتاب با زیرعنوان چه کنم که سالمندی سالم و پویا باشم؟ راهنمای کاملی برای سالمندان از نظر تغذیه، خواب، ورزش، پیشگیری از فراموشی، افسردگی و بیماری‌های مغزی « پارکینسون و آلزایمر» محسوب می‌شود. نویسنده می‌گوید اگر دوران سالمندی را سپری می‌کنید غذای خوب و سالم بخورید ورزش کنید خواب کافی و با آرامش داشته باشید مغز خود را فعال نگه دارید و در محافل و جلسات اجتماعی شرکت نمایید شادی‌ها و موفقیت‌های گذشته هود و بستگان خویشی را در خاطر و ذهن بیاورید و لحظه‌ها دقایق روزها و سال های خوشی را با آن‌هایی که دوستشان دارید بگذرانید.
بخوانید: ۸ کتابی که به کودکان آموزش می‌دهد چگونه مراقب حریم شخصی بدنشان باشند
کتاب روان‌شناسی سالمندی
در این کتاب تلاش شده است با رویکردی روان شناختی، تصویری واقع بینانه از شرایط و وضعیت سالمندی ارائه شود تا ضمن شناخت حقایق این دوره، اهمیت و جایگاه آن برجسته تر گردد. عوامل اجتماعی و فرهنگی بر تحول فرد، و در اینجا به طور خاص، بر سالمند نقش بسزایی دارند. مؤلف کوشیده است با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی در زمینه روان شناسی سالمندی در جهان، بر غنای مطالب کتاب بیفزاید.
عناوین اصلی سرفصل‌های کتاب نیز عبارتند از: روش‌های مطالعه سالمندی، نظریه‌های پیری، تغییرات جسمی، ویژگی‌های روانی و اجتماعی سالمندان، سالمندی و شخصیت و سبک زندگی نقش مذهب در دوره سالمندی، سالمندی موفق و اختلالات عصبی، روانی و سالمندی.
بخوانید: ۷ کتابی که به شما می‌گوید قدرت چیست و چه راه‌کاری در مقابلش داریم
کتاب خانم دلوی
کتاب خانم دلوی، رمانی است نوشته ویرجینیا وولف که یک روز از زندگی زنی اشرافی به نام کلاریسا دلوی را در انگلستان پس از جنگ جهانی اول روایت می‌کند. در داستان این رمان که از دل دو داستان کوتاه به وجود آمده، کلاریسا در حال آماده شدن برای مهمانی‌ای است که عصر همان روز به میزبانی خودش برگزار خواهد شد. داستان به منظور ایجاد تصویری بی‌نقص از زندگی کلاریسا و ساختار اجتماعی انگلستان در زمان میان دو جنگ جهانی، به طور مکرر در زمان به جلو و عقب رفته و از ذهن و زبان شخصیت‌های گوناگونی روایت می‌شود. کتاب از دو بخش اصلی تشکیل‌شده است. نخستین بخش این کتاب خانم دلوی در خیابان باند و بخش دوم آن نخست‌وزیر نام دارد. آنچه از بیرون می‌شود دید، کلاریسا دلوی است. ثروتمند و اهل لندن، میزبان یک مهمانی بی‌نقص. اما از درون او درباره‌ی ازدواجش به شک افتاده است. دلش برای روزهای عاشقی تنگ شده و به پیر شدن می‌اندیشد. در همین عوالم دوستان او در حال مبارزه با رسوم اجتماعی زمانه خود و جنگیدن با تبعات جنگ جهانی اول هستند.
بخوانید: ۸ رمانی که از جنگ می‌گویند / جنگ‌ها لابه‌لای رمان‌ها و داستان‌ها
کتاب کنار آمدن با سالمندی
ریچارد اس. لازاروس یکی از روانشناسان برجستة‌قرن بیستم به یاری همسرش، برنایس ان. لازاروس در سن هشتاد سالگی، کتاب «کنار آمدن با سالمندی» را نوشته‌اند. این زوج برجسته و دانشمند، در این کتاب تخصص و تجربه پرارزش خود را در مورد سالمندی چه به لحاظ چارچوب‌های نظری و چه راه‌های عملی سازگاری، شادمانی و پیشگیری از رویدادهای منفی این دوره، شرح داده‌اند.
