احتمالا بارها برایتان پیش آمده که با وجود خستگی بسیار و کار زیادی که در طول روز انجام داده‌اید، شب به‌خوبی و به‌راحتی نمی‌توانید به‌خواب بروید و بعضا حتی تا خود صبح در تخت‌خواب بیدار می‌مانید و به‌اصطلاح در جای خود غلت می‌زنید. خیلی وقت‌ها هم ظاهرا تمام شب را خواب بوده‌اید، اما صبح را انگار که تازه از یک کار بدنی سخت فارغ شده باشید، شروع می‌کنید و انگار اصلا خستگی‌تان در طول استراحت شبانه در نرفته است.
تمام این‌ها علتش یک‌چیز است: خواب ناآرام و ناکافی. واقعیت این است که خواب سطوح مختلفی دارد و برای داشتن بدن سالم و شروع کردن یک روز خوب باید شب گذشته را در عمیق‌ترین سطح خواب استراحت کرده باشید وگرنه گذراندن ساعات شب در سطوح بالایی و رویی خواب نه‌تنها مغز و بدن شما را بازیابی و آماده یک روز تازه نمی‌کند که تمام کوفتگی و خستگی روز گذشته را به فردا منتقل می‌کند. علت این اتفاق خیلی وقت‌ها استرس و دغدغه‌ها و فکروخیال‌هایی هستند که نمی‌توانیم برای جولان‌دادنشان در سرمان کاری بکنیم.
اما نگران نباشید این‌طور هم نیست که نتوان هیچ کاری برای داشتن یک خواب آرام انجام داد. این روزها حتی کلینیک‌هایی برای درمان آنچه اختلالات خواب نامیده می‌شوند دایر شده و خدمت‌رسانی می‌کنند. کتابهای زیادی هم در اینباره نوشته شده تا به افرادی به سخت و ناآرام به‌خواب می‌روند کمک کنند تا تجربه دلنشیتی از ساعات استراحت خود داشته باشند.
در این گزارش هفت کتاب درباره بی‌خوابی و چگونگی رسیدن به خواب آرام و عمیق به شما معرفی می‌شود تا حتی اگر نوزادی دارید که برای خواباندن او به‌مشکل برخورده‌اید، راه‌حل‌هایی برای عبور از این مشکل در اختیارتان قرار بگیرد.
کتاب چرا می‌خوابیم؟
خواب یکی از مهمترین و مؤثرترین جنبه‌های زندگی، سلامت و طول عمر ما است. تا همین اواخر، علم هیچ پاسخی به این پرسش‌ها که چرا ما می‌خوابیم یا خوابیدن چه فوایدی برای ما دارد یا اینکه چرا هنگام کمبود خواب دچار عوارض ناخوشایندی می‌شویم نداشت. اولین کتاب خواب توسط یک متخصص برجسته (پروفسور متیو واکر، مدیر آزمایشگاه خواب و عصب‌شناسی دانشگاه برکلی) نشان می‌دهد که دلیل خوابیدن چیست و چگونه می‌توانیم با استفاده از قدرت خواب تغییری بزرگ در زندگی خود ایجاد کنیم. این کتاب با زبانی ساده و روان که برای عموم مردم به راحتی قابل فهم است درکی تازه از اهمیت حیاتی خواب و رویا در زندگی ما را به ما نشان می‌دهد و اتفاقا بسیار پرطرفدار بوده و برای مدت‌ها پرفروش‌ترین کتاب در لیست‌های نیویورک تایمز و سایت آمازون بوده است.
کتاب پر است از اطلاعات هیجان‌انگیز درباره تأثیرات ناشی از کم‌خوابی، یعنی ناشی از این که چشم‌ها را کمتر از حد مناسب بسته نگه داریم و خواب را به عنوان نوش‌دارویی برای مجموعه شرایط شگفت‌آوری ارائه می‌کند که در نبودِ آن به وخامت تدریجی وضع ذهن و بدن منجر می‌شود.
نویسنده درباره راز و رمز خواب و رویا‌ها می‌گوید: می‌دانیم خواب سیستم ایمنی بدن را بازیابی و سطح هورمون‌ها را متعادل می‌کند، فشار خون را پایین می‌آورد، سموم را از مغز پاک می‌کند و خیلی چیز‌های دیگر. واکر می‌نویسد: دیگر نباید پرسید چه خوابی خوب است. در عوض باید از این تعجب کنیم آیا عملکرد زیست‌شناختی خاصی وجود دارد که از خواب شبانه خوب تاثیر نپذیرد؟ تاکنون نتایج هزاران تحقیق و مطالعه بر این نکته تأکید دارند که خیر، وجود ندارد.
در بخش دیگری از کتاب درباره اهمیت خواب می‌نویسد: دانشمندان درمانی انقلابی را کشف کرده‌اند که باعث می‌شود طولانی‌تر زندگی کنید. حافظه‌تان را تقویت می‌کند و بر جذابیت‌تان می‌افزاید. لاغر نگاه‌تان می‌دارد و میل‌تان به غذا را کاهش می‌دهد. از شما در برابر سرطان و زوال عقل مراقبت می‌کند. سرماخوردگی و آنفلوانزا را دفع می‌کند. خطر حمله‌ی قلبی و سکته (و لازم به ذکر نیست که دیابت) را کاهش می‌دهد. حتی حس می‌کنید که شادتر هستید و کمتر نگران و افسرده‌اید. می‌خواهید بدانید این درمان چیست؟
بخوانید: ۶ کتاب برای شخصیت‌شناسی و تیپ‌شناسی
کتاب خواب و بی‌خوابی
کتاب «خواب و بی‌خوابی» نوشته مشترک دکتر پیتر هاری و شرلی لیند روش‌های ساده و طبیعی را برای رهایی از بی‌خوابی در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. «واقعیت‌هایی درباره خواب»، «بی‌خوابی شما از چه نوعیست؟»، «تهیه برگه گزارش خواب»، «چند اقدام ضروری برای بی‌خوابی»، «شرایط اتاق خواب»، «وضع ذهنی مناسب»، «روش‌های آرمیدگی برای خواب»، «برنامه غذایی مناسب برای خواب بهتر»، «تنظیم ساعت خواب»، «علل پزشکی»، «ترک عادت مصرف قرص خواب» و… عنوان‌هایی است که در فهرست کتاب به چشم می‌خورد.
نویسندگان توضیح می‌دهند که مشکلات با خانواده، همکار، و دردسرهای زندگی اجتماعی می‌تواند اختلال خواب را در پی داشته باشد. به علاوه، حاملگی یا یائسگی، خروپف همسر، یا بیماری‌هایی مثل التهاب مفاصل یا افسردگی دلیل دیگری برای بروز اختلال خواب هستند. بسیاری از اختلالات خواب هم تشخیص داده نمی‌شوند، چون علائم آنها در زنان و مردان، و در هر فرد، متفاوت است.
در توضیح پشت جلد آمده است: «زندگی بدون خواب کافی می‌تواند با احساس نداشـتن کنترل بر زنـدگی همراه باشد. بسیاری از ما به هر تلاشی دست می‌زنیم تا از این احساس اجتناب کنیم. از جمــله این اقدامات می‌توان به وابسـته شدن به داروهای آرام‌بخش و خواب‌‌آور اشاره کرد. در این کتاب دکتر پیتـر هاری ـ یکی از پیشگامـان پژوهش در زمیـنه بی‌خـوابی ـ روش‌های تـازه و مؤثرش را برای غلـبه بر اختلالات خواب با شما در میان می‌گذارد. او بیش از آنکه نکاتی اجمـالی درباره‌ی موضوع با شما در میان بگذارد، به شمـا می‌آموزد که چگونه در خصـوص خواب درمانگر خود باشید و بتوانید به ریشه مسـاله خود برسید و بی‌نیاز از دارو با مشکل خود برخورد نمایید.»
بخوانید: ۷ کتاب پرفروش درباره فلسفه دین در بازار
کتاب غلبه بر بی‌خوابی
ایزابل تویوس در این کتاب اشاره می‌کند که یک رژیم غذایی متوازن و تنظیم وقت غذاها با مشورت پزشک می‌تواند کمک بزرگی در رفع بی‌خوابی باشد.
کتاب شرح می‌دهد که بیش از یک سوم جمعیت بزرگسالان دست کم به‌طور متناوب دچار بی‌خوابی‌اند و ۱ تا ۲ درصد مردم گرفتار بی‌خوابی اولیه (نوعی از بی‌خوابی که فاقد علل ثانوی است) هستند و می‌گوید بی‌خوابی اولیه می‌تواند پیامدهای منفی شدیدی برای افراد و نیز برای نظام مراقبت بهداشتی داشته باشد. در این مورد اغلب دارو تجویز می‌شود، اما داروها ممکن است اثرات جانبی مهمی داشته باشند.
در بخشی از کتاب غلبه بر بی‌خوابی آمده است: چند ساعت قبل از خواب از نوشیدن نوشابه‌های کافئین‌‌دار و الکلی خودداری کنید. اگر چه الکل ممکن است در وهله‌ی اول به عنوان یک مسکن عمل کند، ولی الگوی خواب طبیعی را به هم می‌زند. سیگار هم همین طور است. بهتر است که همه این‌ها را با هم ترک کنید. سیگار باعث احتقان مجاری تنفسی می‌شود و سطح مخاط را ملتهب کرده، باعث انسداد جریان اکسیژن و در نتیجه بی‌خوابی می‌شود.
بخوانید: فنگ شویی چیست؟ ۹ کتاب درباره فنگ شویی
کتاب نیروی بیکران و خواب آرام
نیروی بیکران و خواب آرام نیروی بیکران و خواب آرام در اصل دو کتاب از مجموعه آثار دکتر دیپاک چوپرا است که در قالب یک کتاب به خوانندگان ایرانی تقدیم می شود. در کتاب اول، مطالبی در زمینه اساس ذهن، اهمیت گوارش خوب، برنامه غذایی و انرژی، رفع خستگی با کاهش فشار عصبی و … درج شده است. در کتاب دوم، درباره برخورد درست با خواب، روش‌های آرامش بخشیدن به خواب و .. بحث شده است.
به گفته دکتر دیپاک چوپرا مغز ماده‌ای شیمیایی به نام نوروپیتاید تولید می كند نوع نوروپیتاید ها محدود و منحصر به مغز یا نظام عصبی نیستند دریافت كننده‌های نوروپیتاید ها در تمام نظام گوارشی قلب ریه‌ها كلیه‌ها و نیز نظام ایمنی بدن وجود دارند. این ثابت می‌كند كه نوروپتایدها تاثیر قدرتمندی بر فرایندهای فیزیولوژییایی شامل تولید انرژی و ایمنی بدن دارند . همچنین براساس اصل عنصر دوم راه حل غایی هر مسئله در سطح خود مسئله قرار ندارد به جای آن راه حل زمانی ارائه می‌شود كه عنصر دوم كه مخالف مسئله است معرفی می‌شود به همین شكل خستگی به خودی خود مسئله نیست خستگی ناشی از نبود نیروی مثبت یعنی انرژی است به موجب اصل دوم راه حل مسئله می تواند به موجب نبود انرژی پیدا شود.
نویسنده می‌گوید ذهن و جسم با هم در ارتباط دارند هر حادثه ذهنی به یك حادثه جسمانی منجر می‌شود و یک واكنش شیمیایی در بدن ایجاد می‌کند كه در اثر آن نوروپیتایدها تولید می‌شود. سپس در این نقطه اتصال ذهن جسم آیورودا به سه عامل مهم كه دوشا نامیده می‌شود اشاره می‌كند این سه دوشا كه واتا پیتا و كافا نامیده می شود در غلب مفاهیم پزشكی جدید نیز تعریف می‌شوند و این تعریف اصل بعدی ما را تشكیل می‌دهد .
بخوانید: ۸ کتاب از دارن هاردی برای موفقیت در کسب و کار
کتاب برای خواب بهتر
بسیاری از مشکلات جسمی، روحی، روانی و رفتاری ما به دلیل بی توجهی به خواب است. با رعایت آداب اسلامی خواب، بیداری بهتر و شادابتری خواهیم داشت. کتاب «برای خواب بهتر»، تمام نکاتی را که می تواند خواب بهتری در اختیارمان قرار دهد، بررسی کرده و ضمن بهره‌مندی از احادیث نورانی اهل‌بیت علیهم‌السلام دیدگاه برخی نویسندگان غربی را هم نقل و نقد کرده است.
خوابیدن به معنای معالجه شدن است. کمبود خواب مقاومت بدن را در برابر انواع سموم، هجوم میکروب‌ها، اختلالات آب و هوایی کاهش می‌دهد. گروهی از بیماری‌های جسمی مستقیماً به بی‌خوابی مربوط می‌شود. برخی از بیماری‌های قلبی، گوارشی، پوستی، کبدی، ناراحتی‌ها گردش خون و بسیاری از بیماری‌های عصبی. کسی که خوب نخوابیده است، انرژی بسیار بیشتری از دیگران درطول روز مصرف می‌کند و این مقدار حداقل ۲۵ درصد بیشتر است. خواب بهترین داروی ضد چین و چروک است.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: مردی خدمت رسول خدا رسید و عرض کرد: ای رسول خدا من شخص خوش حافظه‌ای بودم ولی مدتی است فراموشکار شده‌ام. پیامبر فرمودند: آیا خواب قیلوله داشته‌ای؟ عرض کرد آری. حضرت فرمودند: بعد آن را ترک کرده‌ای؟ گفت آری. رسول خدا فرمودند: پس باز آن را انجام بده. آن مرد بار دیگر هم به خواب قیلوله روی آورد و حافظه خود را بازیافت.
بخوانید: ۶ کتاب برای آموزش کاریزما و جذابیت
کتاب چگونه خوب بخوابیم؟
هیچ وقت خوابیدن تا این اندازه اهمیت نداشته است. با خواندن کتاب «چگونه خوب بخوابیم: علم خوابیدن به سبکی هوشمندانه‌تر؛ داشتن زندگی بهتر و پُربارتر»، عادت‌های مخرب خوابیدن خود را ترک کنید و بالاخره صبحی دل‌انگیز و شاداب را تجربه کنید! کتاب «چگونه خوب بخوابیم» راهنمایی برای تغییر الگوهای نامناسب خواب در طول شبانه‌روز است و به داشتن زندگی پربارتر کمک می‌کند. اساسا خواب یکی از عوامل مهم سلامتی جسمی وروحی درانسان است و در این کتاب شما با نکاتی برای یک خواب بهتر آشنا می‌شوید.
فصل ابتدایی با پیش‌زمینه علمی پیرامون خواب آغاز می‌شود، اینکه هر کسی به چقدر خواب نیاز دارد، بدن در طول خواب چگونه عمل می‌کند و چه علت‌هایی در پس بسیاری از اختلال‌های شایع مربوط به خواب نهفته است. در فصول بعدی عواملی را شناسایی خواهید کرد که چرخۀ طبیعی خوابتان را به‌هم‌ریخته‌اند و می‌آموزید که چطور تأثیر آنها را به حداقل برسانید. این عوامل می‌تواند ناشی از فشار محل کار باشد یا فقط ذهنی که دیگر نمی‌تواند به سطح آرامش برگردد. توصیه‌ها و ترفندهای اختصاصی در این کتاب به شما کمک خواهد کرد تا به کیفیت خواب مناسبی که لازم دارید دست پیدا کنید. در پایان یاد خواهید گرفت که چگونه عادت‌های خوابیدن به شیوه‌ای سالم را در طول ساعت‌های بیداری پرورش دهید.
بخوانید: ۸ کتاب برای شناختن مردم در چارچوب‌های فرهنگی و اجتماعی مختلف
کتاب راه‌های بی‌خوابی نوزادان و کودکان نوپا
«راه‌های درمان بی‌خوابی نوزادان و کودکان نوپا به زبان آدمیزاد» کتابی نوشته آرتور لوین و سوزان.بی. گلیسر است که راهکارهایی موثر را برای درمان بی‌خوابی در نوزادان و کودکان پیشنهاد می‌کند. این دو متخصص در این اثر راهکارهایی برای والدینی دارند که با خوابیدن کودک خود دچار چالش‌های جدی هستند.
نویسندگان می‌گویند شیوه خود را با شخصیت کودکتان هماهنگ کنید. برای زمان خواب کودکتان بهترین قوانین را وضع کنید. مشکلاتی مانند خروپف، وحشت‌های شبانه، خیس کردن رختخواب و سایر مسائل عذاب‌آور را حل کنید. اصول ابتدایی خواب: کمک کنید فرزند عزیزتان یاد بگیرد خود را بخواباند، کوچک‌ترین ضربه‌ای به او نمی‌زنید. در واقع با این کار، هم به خودتان و هم به او، یک دنیا خوبی کرده‌اید. به عنوان پدر و مادر مطمئن شوید تمام نیازهای کودک خود را برآورده کرده‌اید که این به معنای برآوردن تمام خواسته‌هایش نیست. چنانچه بتوانید خیلی زود میان خواسته‌ها و نیازها تفاوت قائل شوید زندگی خود و کودک خود را شادتر کرده‌اید. هم شما و هم کودکتان نیاز به برنامه خواب منظم و بی‌وقفه دارید تا به زندگی سالم خود ادامه دهید. اما تسلیم شدن بزرگ‌ترین نقطه ضعف است. جایی برای حوادث ویژه که انتظارات شما را از فرزند دلبندتان تحت تاثیر قرار می‌دهد باز بگذارید (مانند نارس بودن نوزاد، طلاق در خانواده و مسائلی از این دست)
در کتاب درباره مراحل و اهمیت خواب هم آمده است: در مرحله اول خواب، شما روی مرز میان خواب و بیداری هستید. در مرحله دوم عمیق نخوابیده‌اید، اما خوابتان عمیق‌تر از خواب مرحله اول است. چشمانتان دیگر حرکت نمی‌کند. مغزتان شروع به انفجار فعالیت‌های مغناطیسی می‌کند که در نتیجه آن عملکرد مغناطیسی پرتکاپوی زمان بیداری را به سمت امواج آهسته‌تر و منظم‌تر خواب می‌کشاند. وقتی وارد مرحله‌ی سوم می‌شوید، بدنید که وارد دنیای خواب عمیق شده‌اید. مرحله چهارم عمیق‌ترین بخش خواب عمیق است. آن امواج کند مغزی دلتا که در مرحله سوم وارد عمل شدند حالا بخش اعظم فعالیت‌های مغز را گرفته‌اند.
