جایزه بین‌المللی نوبل از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۹ میلادی، ۵۴ بار در زمینه‌های مختلف به زنان داده شده است و با توجه به اینکه ماری کوری دوبار این جایزه را از آن خود کرده، این جایزه در نهایت تاکنون به ۵۳ زن رسیده که سهم ادبیات از آن ۱۵ بار بوده است. آلفرد نوبل علاوه بر اینکه دانشمند و مخترع بود، کتابخانه‌ای بزرگ در خانه خود داشت و علایق ادبی خود را در طول زندگیش توسعه داد.
کتابخانه‌ی او مجموعه غنی و گسترده از ادبیات به زبان‌های مختلف بود و سال‌های آخر عمر خود شروع به نوشتن داستان کرد. شاخه ادبیات، چهارمین رشته‌ای بود که وی در وصیت‌نامه خود برای جایزه‌ی نوبل ذکر کرد. این جایزه هر سال به نویسندگانی در جهت ارائه اثری ایده‌آل گرایانه و ترسیم جامعه‌ای آرمانی و به نفع جامعه جهانی تلاش کرده‌اند اعطا می‌شود. آنچه که آشکارا بی‌اهمیت است، ملیت نامزدهای جایزه نوبل است. هدف تنها سودمندی یک اثر در جهت هدف‌های مشترک بین‌المللی میان انسانهاست.
ما در این پست ۱۰ کتاب برنده جایزه نوبل از زنان، که خود بخشی از ناعدالتی‌های جوامع مختلف، برای سال های طولانی به دوش کشیده‌اند را به شما معرفی کرده‌ایم. تلاش این زنان منجر به اعطای جایزه ادبیات و صلح از جانب آکادمی نوبل به ایشان شده است.
هیچ چیز دوبار اتفاق نمی افتد – اثر ویسواوا شیمبورسکا
کتاب هیچ چیز دوبار اتفاق نمی افتد گزیده ای از اشعار شاعر لهستانی برنده ی جایزه ی نوبل ادبیات ویسواوا شیمبورسکا است. اشعار شیمبورسکا از شرایط زندگی اش در دوران کمونیستی لهستان سرچشمه می گیرد. این شاعر که در دوران حکومت کمونیسم در لهستان زندگی کرده اشعارش نشان از اعتقاد و باور او به کمونیسم و سبک رئالیسم سوسیالیستی دارد. اما با آنکه این اشعار به نوعی تاثیر گرفته از سیاست اند هرگز به طور مستقیم و آشکار سیاسی نیستند. این اشعار انسانی اند و لطیف. اجتماعی اند و اخلاقی. او بعد ها از اعتقادش به کمونیسم بازگشت.
شیمبورسکا علاوه بر آنکه توانست جایزه ی نوبل ادبیات را در سال ۱۹۹۶ از آن خود کند توانسته موفق به کسب جایزه ی هردر و گوته نیز بشود. علاوه بر آن اشعار شیمبورسکا توانسته الهام بخش کارگردانانی مانند وودی آلن و کیشلوفسکی در سینما نیز بشود.
از آنجایی که کتاب هیچ چیز دوبار اتفاق نمی افتد منتخبی از تمام مجموعه ی اشعار شیمبورسکا در تمامی دوران است می تواند تصویری کلی از این شاعر مطرح لهستانی به دست مخاطبان شعر بدهد.
بخوانید: ۶ کتاب برتر درباره جنگ جهانی اول
دلبند – اثر تونی موریسون
تونی موریسون اولین زن سیاهپوست برندهی جایزه نوبل است که سالهاست کرسی تدریس در یکی از دانشگاهای بزرگ دنیا یعنی دانشگاه پرینستون را دارد. آکادمی نوبل دربارهی آثار او اشاره میکند که رمان های او بخش ضروری از واقعیتهای اجتماعی آمریکا پرده برداشته است. کتاب دلبند از این نویسنده در سال ۱۹۸۸ توانست جایزه پولیتزر را دریافت کند. در سال ۲۰۰۶ روزنامه نیویورک تایمز کتاب دلبند را به عنوان بهترین رمان ۲۵ سال گذشته آمریکا انتخاب کرد. همچنین در سال ۱۹۹۸ فیلم این رمان با کارگردانی جاناتان دمی و تهیه کنندگی و بازی اپرا وینفری – از مشهورترین و مطرح‌ترین مجری‌های تلویزیونی آمریکا و جهان – ساخته شد.
داستان کتاب دلبند در مورد زن سیاهپوستی است که به همراه همسر و فرزندانش از مزرعهای که به بردگی گرفته شدهاند فرار میکنند و به اوهایو میروند. دلبند، شاهکاری بی چون و چراست که با ظرافتی خاص، نثری زیبا و شخصیتهای دوست داشتنی ، اتفاقات شگفت انگیز و تنشهای نژادی دوران بردهداری را وصف میکند. این رمان مسحورکننده که تمرکز خود را معطوف به پرتگاه و جهنم زندگی بردگان کرده است، تاریخ را به داستانی به استواری افسانه های کهن، و به دل نشینی یک لالایی تبدیل می کند
بخوانید: ۷ کتاب سفرنامه برای علاقمندان به این ژانر ادبی
زندگی عزیز اثر آلیس مونرو
مجموعۀ زندگی عزیز، شامل چهارده داستان کوتاه است، آخرین اثر نویسنده‌ی کانادایی، آلیس مونرو، است. داستان‌های این مجموعه در مناطق و شهرهای اطراف دریاچه هورن می‌گذرد و شخصیت‌هایش مانند اغلب داستان‌های مونرو آدم‌هایی معمولی هستند.
در کتاب “زندگی عزیز” با زندگی‌های معمولی (که گاها به زندگی شخصی خودتان پهلو می‌زند و آدم‌های معمولی که از فرط عادی بودن، شاید انتظار ملاقاتشان را در ادبیات نداشته باشید) برخورد خواهید کرد. نیمی از محبوبیت مونرو شاید در همین نهفته است که نه به قصد شهرت می‌نویسد و نه به هدف خودنمایی نه گویی آرزوی برنده شدن جایزه‌ای را در سر دارد و نه رویای پرفروش شدن کتابش را. او تنها می‌نویسد تا روایتگر برهه‌ای از زندگی روزمره زنان و دخترانی باشد که در لحظه‌ای گذرا حرفی، برخوردی، اتفاقی و یا تلنگری مسیر زندگی‌شان را برای همیشه عوض کرده اند.
فرقی نمی‌کند مونرو راوی ذهن و درون چه کسی است؛ یک کودک، یک سرباز تازه از جبهه‌ی جنگ برگشته، دختر جوان جویای کار و تازه فارغ‌التحصیل شده، زن خانه‌داری ناراضی از زندگی و یا حتی خودش.
آلیس مونرو آنچه که از قلب و ذهن اینان می‌گذرد را با استادی تمام با خواننده‌اش سهیم میکند.
بخوانید: ۷ کتاب علمی تخیلی که باید بخوانیم
قرار ملاقات – اثر هرتا مولر
مولر نویسنده و شاعر رومانیایی‌الاصل آلمانی است که به سال ۱۹۵۳ در خانواده‌ای کشاورز در روستای آلمانی‌زبان نیچیدورف، واقع در غرب رومانی، به دنیا آمد. خانواده‌اش از اقلیت‌های آلمانی‌تبار قلمداد می‌شدند.
او در اغلب داستان‌هایش وضعیت خفقان‌بار حکومت چائوشسکو و پسماندهای ذهنی جامعه‌ی پس از جنگ جهانی را به خواننده منعکس میکند و بیشتر به مسائل روانی افراد جامعه‌اش که زاییده‌‌ی فشار حکومت کمونیستی است اشاره دارد؛ و از آنجایی که جوانی خود را در آن دوران گذرانده، با قلمی شیوا و زبانی شیرین توانسته رمان‌های باارزشی را از خود در دنیای ادبیات به جای بگذارد. قهرمان و راوی رمان قرار ملاقات، که مسائلش شباهت زیادی به مشقت‌های چند دهه نخست زندگی هرتا مولر دارد، زنی جوان و مصیبت‌دیده است که تا پایان اسمی از او به میان نمی‌آید. او یک روز صبح سوار تراموا می‌شود و دیده‌ها و گذشته اوست که از ذهنش عبور میکند و داستان را شکل می‌دهد.
بخوانید: ۹ کتاب از نویسندگانی که تنها یک رمان نوشتند
زندان هایی که برای زندگی انتخاب می کنیم – اثر دوریس لسینگ
کتاب زندان هایی که برای زندگی انتخاب می کنیم، مجموعه ای از پنج مقاله نوشته ی برنده ی جایزه ی نوبل ادبیات، دوریس لسینگ است که اولین بار در سال ۱۹۸۶ به چاپ رسید. در این کتاب، یکی از برجسته ترین نویسندگان دنیا به سوال های بنیادین همه ی انسان ها می پردازد:
چگونه برای خودمان فکر کنیم، چگونه چیزهایی که می دانیم را بفهمیم، چگونه در دنیایی آکنده از اطلاعات و نظرات مختلف، مسیر خود را انتخاب کنیم و چگونه با بینشی جدید به خود و جامعه مان بنگریم؟ کتاب زندان هایی که برای زندگی انتخاب می کنیم با نثری بسیار ساده و قابل فهم برای عموم، مفاهیمی فوق العاده ژرف و بااهمیت را مورد بررسی قرار می دهد. لسینگ در این اثر بیان می کند که همه ی ما ابزارهای لازم برای رسیدن به اهدافمان را داریم اما بنا به دلایلی از آن ها استفاده نمی کنیم. این نویسنده ی بزرگ سپس با استفاده از داستان های جذاب از زندگی پرماجرا و تأثیرگذار خود، نگاهی عمیق به این دلایل می اندازد.
بخوانید: ۷ کتاب در مورد جنگ های جهانی که باید بخوانیم
آخرین شاهدان – اثر سویتلانا آلکسیویچ
آخرین شاهدان اثر سوتلانا آلکسیویچ، مصاحبه‌ی شفاهی نویسنده با بازماندگان جنگ جهانی دوم است، کسانی که اکنون یا از دنیا رفته‌اند یا سال‌های آخر عمر خود را با کوله‌باری از خاطرات ناخوشایند و غمگین می‌گذرانند. آلکسیویچ در سال ۲۰۱۵ موفق به دریافت جایزه ادبی نوبل شده است. آخرین شاهدان، اثری است که در اوج سادگی، عمق فجایع رخ داده در جنگ جهانی دوم در بلاروس را برای خواننده ترسیم میکند. مؤلف سعی کرده تا در حد امکان از بکار بردن پیرایه‌های ادبی در نثر این کتاب خودداری کند و با زبانی ساده از درد و رنج مردم خود بگوید.
این اثر برای اولین بار در سال ۱۹۸۵ در اتحاد جماهیر شوروی به چاپ رسید. در آن زمان کشور بلاروسِ امروزی، یکی از استان‌های شوروی محسوب می‌شد. برخی از روایت‌ها حاوی مطالبی گاه به شدت دلخراش است و پتانسیل آن را دارد که احساس نفرت از یک ملت خاص را به خواننده القا کند. اما باید توجه داشت که هدف اصلی از بازگو کردن وقایع این جنگ از زبان کودکان، به هیچ وجه ایجاد حس تنفر نسبت به ملت یا شخص خاصی نبوده است؛ بلکه هدف اصلی، هشدار به بشر و یادآوری جنایت‌هایی بوده است که از سر همین نفرت‌های بی‌دلیل اما ریشه‌دار صورت گرفته‌‌اند.
بخوانید: ۵ کتاب برتر آمریکا به انتخاب نشریه بیزنس اینسایدر!
گریزها – اثر اولگا توکارچوک
كتاب گريزها اثري است از نويسنده ي محبوب لهستاني، اولگا توكارچوك
کتاب شامل داستان‌هایی است که گاه احساس می‌شود از منابع باستانی الهام گرفته شده و گاه ساختگی هستند. راوی یک نویسنده بی‌نام لهستانی است که میل سیری‌ناپذیری به سفر دارد و در تکه‌های مختلف رمان، در شهرهایی بی‌نام، با افرادی گفتگو میکند. هر یک از این افراد که به نوعی درگیر مهاجرت و جابه‌جایی هستند، در پنج صفحه، گاهی کمتر و گاهی بیشتر، حرف می‌زنند و زمانی که آنها تجربه سنگین زندگی خود را به میان می‌آورند، دیگر دوامی ندارند و داستان‌هایی دیگر به میان می‌آید.
توکارچوک به دنبال واقعیت بخشیدن به راوی، که در واقع تصویری از خودش در رمان است، می‌باشد؛ به گونه‌ای که در ابتدای رمان، از طریق نتایج آزمایش خون، اطلاعاتی از وضعیت جسمانی او به خوانندگانش می‌دهد. این تلاش جالب توکارچوک حاکی از علاقه او به مسئله تن و بیولوژی است. او در مصاحبه‌ای عدم شناخت مسایل آناتومیک را «فقدان دانش» خوانده است.
بخوانید: ۷ کتاب اقتصادی درباره فقر و چگونگی مواجهه درست با آن
آنالنا – اثر گراتزیا دلددا
گراتزیا دلددا، برنده جایزه نوبل ادبی ۱۹۲۶، نخستین اثرش را در نوزده سالگی منتشر کرد و از آن پس با انتشار آثار درخشانش به شهرتی کم نظیر رسید. شخصیت پردازی موشکافانه و ستایش انسان و زندگی در بستر داستانی جذاب، بارزترین ویژگی آثار اوست. آنالنا بیوه و مادر ۵ پسر است آنها تصمیم می گیرند مزرعه کوچک خود را فروخته و همراه با دایی پیر عروس و دو نوه خانواده ملک بزرگی را از ارباب اجاره کرده و آن را آباد کنند . کتاب تعمقی در حالا روحی و احساسی افراد هست زن و مردهایی که به نحوی از زندگی راضی نیستند دنبال عشق ممنوعه ای می روند چرا ادامه اش می دهند چرا و با چه تفکری بی خیالش می شوند و …
” ما هیچ وقت نمی میریم . تا هنگامی جرقه‌ای از عشق وجود دارد نمی میریم ” .
این حرفی است که گراتزیا دلددا، نویسنده‌ی ایتالیایی، می‌گوید و بهتر است به عقیده‌اش احترام بگذاریم و یادمان نیاوریم که او هفتاد و هشت سال پیش از این، در چنین روزی از دنیا رفته است.
بخوانید: ۷ کتاب درباره امید و کارکرد آن در زندگی
خاک خوب – اثر پرل اس باک
خاک خوب شاهکار پرل باک، نویسنده آمریکایی است.پدرش مبلغ مذهبی بود و وی را در کودکی با خود به چین برد،به همین دلیل در آثارش طبیعت گرایی،انسان دوستی مسیحی و گونه ای بدیهه سازی داستان های عامیانه چینی به هم آمیخته است.همچنین در این کتاب عرف و عادات وباورهای دهقانان چینی را که با فقر و گرسنگی و جنگ های داخلی بیشتر از انقلاب درگیرند،با دقتی واقع بینانه توصیف شده است.
کتاب رمان خاك خوب كه يكي از بزرگ‌ترين نوشته های ادبيات كلاسيك مدرن آمريكا به شمار مي‌رود. در سال ۱۹۳۲ به خاطر به تصوير كشيدن كيفيت زندگي در مناطق روستايي چين و آشنا كردن مردم آمريكا با مشكلات اين جامعه، برنده جايزه رمان پوليتزر شد. باك كه دختر يك ميسيونر مذهبي بود تقريباً نيمي از زندگي خود را در چين گذراند و به همين خاطر داستان بسياري از رمان‌هايش در اين كشور روي مي‌دهند. او در سال ۱۹۳۸ موفق شد جايزه نوبل ادبيات را به خاطر مجموعه آثارش به خود اختصاص دهد. او در سال ۱۹۶۶ گم شدن نسخه تايپي رمان خاك خوب را گزارش كرد و در سال ۱۹۷۳ بي‌آنكه از سرنوشت اين نسخه اطلاعي پيدا كند، درگذشت.
بخوانید: ۶ کتاب فانتزی – تخیلی دنباله دار که باید بخوانیم!
من ملاله هستم اثر ملاله یوسف زی
من ملاله هستم، از ملاله یوسف‌زی و کریستینا لمب، دربارۀ دختری است که برای به دست آوردن حق تحصیل مبارزه کرده و توسط طالبان ترور شده است. من ملاله هستم پرفروش‌ترین کتاب اتوبیوگرافی در سال ۲۰۱۳ است.
ملاله این کتاب را به دخترانی که طعم تلخ نابرابری و بی‌عدالتی را چشیده‌اند و با این وجود سکوت میکنند، تقدیم میکند. او معتقد است که صدای همۀ دختران رنجیده شنیده خواهد شد. من ملاله هستم: دختری که برای گرفتن حق تحصیل ایستادگی کرد و مورد هدف گلولهی طالبان قرار گرفت. این کتاب در اکتبر سال ۲۰۱۳ به چاپ رسید. کتاب من ملاله هستم که در بسیاری از مدارس پاکستان، ممنوع اعلام شده، روایتگر تلاشهای ملاله در راه کسب حق تحصیل برای زنان، ظهور و سقوط جنبش طالبان پاکستان و ترور ناموفق ملاله از طرف طالبان است. این ترور ناموفق، زمانی که ملاله تنها ۱۵ سال داشت، به دلیل فعالیتهای او در راه حقوق زنان، صورت گرفت.
ملاله در سال ۲۰۱۴، مفتخر به کسب جایزه‌ی صلح نوبل گردید. او جوانترین کسی است که این جایزه را دریافت نموده است. نخستوزیر پاکستانی، خاقان عباسی، ملاله را «سرشناسترین شهروند پاکستانی» خوانده است.
