جایزه پن ـ فاکنر داستان جایزه ادبی ۱۵ هزار دلاری است که از سوی بنیاد فاکنر – که به نام ویلیام فاکنر، نویسنده نوبلیست، نام‌گذاری شده است – هرساله به بهترین اثر یک نویسنده تبعه آمریکاست، تعلق می‌گیرد. به‌غیر از نفر برگزیده چهار نویسنده‌ای که به مرحله نهایی این جایزه رسیده‌اند هم هر یک ۵۰۰۰ دلار جایزه نقدی دریافت می‌کنند.
این جایزه برای اولین بار در سال ۱۹۸۱ اعطا شد و امروزه دیگر که بخشی از جوایز بنیاد پن محسوب می‌شود. جولی اتسوکا، دبورا ایزن‌برگ، شرمن الکسی، جوزف اونیل و کریستین سن از برگزیدگان سال‌های پیش این جایزه ادبی آمریکایی هستند. فیلیپ راث، ای.ال. دکتروف، دان دلیلو و جان آپدایک نیز نویسندگانی دیگری هستند که این جایزه را از آن خود کرده‌اند. مضامین بیشتر رمان‌های برگزیده هم نقدهای اجتماعی و سیاسی به مناسبات موجود در جامعه آمریکا و تبعیض نژادی و سیاست‌های استثماری این کشور است.
در این گزارش هشت تا از بهترین رمان‌هایی که جایزه ادبی پن ـ فاکنر را از آن خود کرده‌اند را به شما معرفی می‌کنیم.
کتاب بهبود
«بهبود» داستان زندگی زنی خودمختار است که در برهه ای از زنگی خود مشغول بافتن قالی در یکی از شهرهای ترکیه بود و پس از آن به کشور خود آمریکا برگشته و به جاهای مختلف سفر می کند؛ این زن، شخصیتی نا آرام دارد و نمی تواند ساکن یک شهر و کشور باشد. طرح جلد این کتاب نیز نقش و نگاری از قالی است. نویسنده در این رمان سوال هایی از زندگی شخصیت اصلی داستان مطرح می کند و بلافاصله پس از آن نیز به آن پاسخ می دهد؛ در واقع بخشی از داستان را به صورت سوال و جواب پیش می برد.
این رمان در سه بخش و هشت فصل تدوین شده است؛ قستی از داستان از نگاه دانای کل و بخشی دیگر از دید سوم شخص روایت می شود. این داستان جغرافیای خاصی را در نظر نمی گیرد، به نیویورک، ترکیه و آلمان نیز سرکی می کشد و بخشی از داستان را در این کشورها تصویر می کند.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: گفتم: «ببین، تو دیگه حتی سیگار هم نمی‌کشی.» سال قبل زحمت کشید و سیگار را ترک کرد و چه عذاب الیمی بود. بیشتر وقت‌ها بی‌حوصله و پرخاش‌گر بود؛ بعد از یک ماه دوباره به سیگار رو آورد و قبل از اینکه دوباره ترک کند، از بس سیگار کشید، چند ماهی گیج و منگ بود. تا دلتان بخواهد چسب نیکوتین به خودش زد و دندان‌هایش از آن همه آب‌نبات میوه‌ای و پاستیل خرسی که می‌جوید تا به فکر سیگار نیفتد، تقریباً خراب شد. حالا می‌خواست این‌همه راه را تا ویرجینیای کوفتی برود تا صندوق عقب ماشینی را از سیگار پر کند.
باید حواسم را جمع می‌کردم که یک وقت از پسرعمویش، ماکسول، بد نگویم. کافی بود همین‌قدر بگویم که «ماکسول زیادی حرف می‌زنه» آن وقت بویْد وانمود می‌کرد که اصلاً مرا نمی‌بیند. یک روز صبح سر صبحانه، اولیور قصه‌ی دور و درازی از هکتور، هم‌بازی مهدکودکش، برایمان تعریف کرد. گفت که چطور گولش زده و کامیونی را که هردوشان با آن بازی می‌کرده‌اند، برداشته و رفته.
بخوانید: ۷ داستان از ستون‌پنجم‌ها و روایت‌های جذاب جاسوسی
کتاب دزد پادگان
سه سرباز جوان آمریکایی همزمان با جنگ ویتنام در پادگانی با همدیگر دوست می‌شوند. با گذر زمان آنچه را در خود می‌یابند در دیگری هم می‌بینند. آنها می‌خواهند چیزهای تازه‌ای را تجربه کنند، هر قدر هم که این چیزها خطرناک باشد. اما مشکل آنجا آغاز می‌شود که دزدی‌هایی در پادگان اتفاق می‌افتد… و آنها بی‌اختیار به یکدیگر سوءظن پیدا می‌کنند. درواقع داستان انحراف و سرپیچی از قواعد در زندگی سربازانی را به تصویر می‌کشد که به ناچار مجبورند در محدوده قوانین ارتش حرکت کنند. این رمان برنده جایزه پن فاکنر و بهترین اثر داستانی سال ۱۹۸۵ است.
در بخشی از متن رمان آمده است: صبح، بعد از شکستن بینی هابارد، سرگروهبان دستور داد به‌خط شویم. جلوی صف آن‌قدر قدم زد که سکوت آزاردهنده شد؛ و اما باز به کارش ادامه داد. گونه‌هایش گل انداخته بود، مثل اینکه سرخاب زده باشد. زخمش به سرخی می‌زد. نمی‌توانستم نگاهش کنم و چشم دوختم به مردی که جلویم ایستاده بود، به پشت گردنش که پُر بود از منفذهای کوچک. بالاخره سرگروهبان به حرف آمد و با صدایی که به نجوا می‌ماند شروع کرد به حرف‌زدن. کاملاً آهسته حرف می‌زد، اما می‌توانستم تک‌تک کلماتش را بشنوم، طوری‌که انگار فقط با من حرف می‌زند.
بخوانید: ۷ کتاب برتر برگزیده جایزه ملی آمریکا
کتاب بودا در اتاق زیرشیروانی
این رمان به زندگی مهاجران ژاپنی در ایالات متحده می‌پردازد و رایت‌گر زندگی گروهی از زنان ژاپنی است که به‌عنوانِ «عروس پُستی»، برای ازدواج با مردانی که پیش از آن هرگز آنها را ندیده‌اند، به ایالات متحده فرستاده می‌شوند. این رمان به‌نوعی صدای زنان ژاپنی است که به عنوان نوعروسانی سفارشی – پستی به اردوگاه های اقامت اجباری امریکا فرستاده می شوند.
قهرمانان کتاب زنان و دختران ژاپنی هستند که به عنوان کارگران رختشوی خانه و آشپزخانه‌های سواحل غربی امریکا همراه همسرانشان به کار مشغولند. اغلب آنها وادار به مهاجرت شده‌اند تا زنان کارگران ژاپنی در امریکا باشند. جولی اُتسکا برای نوشتن این رمان، به تعبیر خود، «چندین تُن» تحقیق انجام داده، درباره‌ی تاریخ شفاهی ژاپن تحقیق کرده و کتابهای تاریخی و روزنامه‌های قدیمی را مطالعه کرده است…. جولی اُتسکا، خود امریکاییِ ژاپنی تباری‌ست که در کالیفرنیا به دنیا آمده و در فرهنگ و آداب و رسوم غربی بزرگ شده است.
این رمان جایزه ادبی پن- فالکنر در سال ۲۰۱۲ و جایزه ادبی امریکاییان آسیایی‌تبار در سال ۲۰۱۱ و جایزه داستان‌نویسی تاریخیِ ایالات متحده در سال ۲۰۱۱ را برای نویسنده به‌همراه داشته است.
بخوانید: ۸ رمان فرانسوی جذاب که مهجور مانده‌اند
کتاب ژتون قرمز من
ژتون قرمز من که اولین بار در سال ۲۰۱۳ به چاپ رسید روایت سال‌های کودکی و نوجوانی رزمری است ، دختری که در چهار سالگی، به دلایل نامعلومی خواهرش را از او جدا کرده‌اند. چند سال بعد برادر نوجوانش خانواده را رها کرده و رفته و حالا رزمری در سرتاسر این رمان، به دنبال حقیقت، گذشته رازناک‌شان را جستجو می‌کند.
رزماری در حالی که مشغول تحصیل در دانشگاه کالیفرنیا است، به زندگی سابق خود در ایندیانا می اندیشد. او در آن جا با خواهرش فرن، برادرش لوول، مادرش و پدرش که استاد روانشناسی رفتاری در دانشگاه بلومینگتون است، زندگی می کرد. روزی فرن ناپدید می شود و لوول در جست و جوی او خانه را ترک می کند. از طرف دیگر، رزماری می‌فهمد که دانشگاهش، رازی دارد که به گذشته او مربوط می‌شود. با بیشتر شدن اطلاعات رزماری، او ارتباطی جدید را با خانواده‌اش کشف می‌کند.
رمان «ژتون قرمز من» لحنی طنزآمیز دارد که به خوبی به فارسی منتقل شده است. کارن جوی فاولر نویسنده این رمان جایی در پاسخ به خبرنگاری گفته است تنها راه قابل تحمل کردن غم عظیمی که در این داستان موج می‌زند، انتخاب همین لحن طنزآلود بود. «ژتون قرمز من» برنده ی جایزه ی کتاب سال کالیفرنیا، جایزه ی پن فاکنر، و یکی از شش کاندید نهایی جایزه من بوکر در سال ۲۰۱۴ بود.
بخوانید: ۸ رمان جذاب ژانر وحشت که باید بخوانید
کتاب ننگ بشری
رمان «ننگ بشری» در واقع نقد تلخی از نژادپرستی عمیق جامعه آمریکاست. رمان مملو از خرده‌روایت‌های متنوعی از یک زند‌گی‌ست که در پس‌زمینه‌اش می‌توان جنگِ ویتنام، ترورهای سیاسی، ظهورِ هیپیسم، شکوفایی اقتصادی و آشوب‌های یک نسلِ سودازده را مشاهده کرد. فلیپ راث که در اکثر رمان‌هایش میزانسن‌های تاریخی روایت‌های تاریخی را محور قرار می‌دهد و نگاهِ مرگ‌اندیش‌اش بر آثارش حاکم است در این رمان، ظهور و سقوطِ یک نسلِ رویاپرداز را با محوریت شخصیتی به نام کولمن سیلک به نمایش می گذارد.
این اثر جوایز مختلفی را از آن خود کرده زده است، از جمله؛ جایزه دبلیو اچ اسمیت و جایزه نیویورک تایمز و جایزه پن فاکنر ۲۰۰۱ و جایزه من بوکر ۲۰۱۱. همچنین راث سال‌هاست که کاندیدای نوبل ادبیات است و همیشه جزو سه نفر اول این جایزه مطرح می‌شود و این رمان نیز در یکی از نشریات امریکایی این رمان بهترین رمان دهه نخست قرن بیستم شناخته شده است. در سال ۲۰۰۳ نیز فیلمی سینمایی بر اساس این رمان ساخته شد و توانست چند جایزه معتبر اسکار را به نام خود رقم زند.
در بخشی از این رمان می‌خوانیم: می‌توانستی ببینی بر خلاف قد و استیل کشیده تنش، چقدر می‌توانست تیز و بز باشد. در نظرت زنی بود جدی با هیکلی بیش از حد لاغر، زنی با وقار و بی‌مهابا زنی کامل که هر چند دوران رشد و رسیدنش گذشته اما سرحال و پخته است و در سراشیبی زوال نیفتاده است. زنی در آستانه کمال زنی که یک مشت موی سفید توی سرش چیزی جز اغفال تو نیست چرا که خطوط تیز بانکی وار گونه‌هایش فرم چانه و گردن بلند و آشکار زنانه اش هنوز درگیر دگرگونی‌های پیری قرار نگرفته است.
بخوانید: ۷ رمان برتر با شخصیت داستانی زن
کتاب پیشروی
پیشروی نوشته ادگار لارنس داکتروْ و آخرین رمان اوست که ماجرای آن بین سال‌های ۱۸۶۴ تا ۱۸۶۵ میلادی می‌‌گذرد و بر مبنای حقایق تاریخی نوشته شده است.
داستان کتاب درمورد اتفاقهای جنگ‌های داخلی آمریکا برای لغو برده‌داری است. شخصیت اصلی داستان، ژنرالی به نام ویلیام شرمن است و کتاب با ماجرای عبور لشگر ۶۰ هزار نفری این ژنرال از ایالت جورجیا شروع می‌شود. این ارتش به هر جا که می‌رسد ویرانی و خرابی به بار می‌آورد. شهرهای غارت‌شده، پل‌های شکسته، مزارع سوخته و جسدهای انسان‌ها و اسب‌ها چیزهایی است که پس از عبور این ارتش به جا می‌ماند.
رمان با پایان یافتن جنگ آغاز می‌شود. سربازانی که تصور می‌کنند با پایان یافتن جنگ، آرامش را تجربه می‌کنند، خبر ندارند که در آینده اتفاقهای ناخوشایندی منتظر آن‌هاست. داستان با گام‌های سربازان و پیشروی ارتش به جلو می‌رود و یکی از نکات قابل توجه در سراسر داستان، تغییراتی است که در شخصیت‌ها به وضوح قابل مشاهده است.
بخوانید: ۸ رمان پرفروش به‌انتخاب نیویورک‌تایمز
کتاب مرد بزرگ
رمان مرد بزرگ درباره مرد نقاشی به‌نام آسکر فلدمن نوشته شده است که به اختیار خود، جدا و مستقل از مابقی جهان هنر زندگی می‌کرد و حتی با سیاست و جنبش ضد جنگ نیز هیچ میانه‌ای نداشت. کیت کریستین نویسنده رمان در سال ۲۰۰۸ میلادی برای چهارمین رمان خود، «مرد بزرگ»، برنده جایزه پن – فاکنر شد.
نیویورک تایمز در ٩ اوت سال ٢٠٠١ می‌نویسد: آسکر فلدمن نقاشی‌های جسورانه و خلاقانه‌ای می‌کشد. آثار او از جمله تحسین‌شده‌ترین و موثرترین آثار هنری سال‌های اخیر بوده‌اند . این نقاش هنرمند در هفتم اوت، در آپارتمانش که چند دهه به همراه همسر و پسرش در آن زندگی کرده بود به دلیل حمله قلبی می‌میرد. فلدمن هنگام مرگ هفتادو‌هشت ساله بود. آقای فلدمن تا آخرین لحظه زندگی‌اش هنرمندی متعهد و قابل بود. آثارش را اغلب موزه‌ها و گالری‌ها به نمایش می‌گذارند. نخستین و تنها سوژه این نقاش بزرگ انسان بود. چرا که معتقد بود انسان جلوه غایی حقیقت و زیبایی است. حقیقت در همه ابعاد آن از جمله ترس و مرگ و همین‌طور زیبایی. در هر صدف زیبایی که روی ساحل است، موجودی مرده و متعفن هست و از بسیاری جهات مسئله همین است.
بخوانید: ۷ رمان که موضوعشان سفر در زمان است
کتاب بل کانتو
رمان بل کانتو نوشته آن پچت ابتدا با یک موضوع جنایی شروع می‌شود اما کم‌کم به سراغ روابط انسانی بین شخصیت‌ها می‌آید. درواقع جشن تولدی در خانه معاون رئیس جمهوری یکی از کشورهای آمریکای لاتین برپاست. مهمان‌ها از سراسر دنیا آمده‌اند و در میان آنها یک خواننده سوپورانو و میلیاردی ژاپنی حضور دارند. همه چیز خوب پیش می‌رود تا این که گروهی تروریستی وارد خانه می‌شوند، هدف آنها رئیس‌جمهوری است اما او در این جشن حضور ندارد. اکنون دیگر راه بازگشتی نیست؛ نه برای مهمانان و نه برای تروریست‌ها. آنچه باقی می‌ماند کلنجار با موقعیتی مهیب، احساسات عاشقانه و روابطی انسانی است که سیاست و اپرا و عشق را به هم گره می‌زند.
این رمان برنده جایزه‌های ادبی اورنج۲۰۰۲ و پل ـ فاکنر همان سال شده است.
