روانکاوی علمی‌ست روان‌شناسانه که موضوع مورد مطالعه‌اش رفتارها و فرآیندهای روانی انسان است و برای این مطالعه نیز به ناخودآگاه انسان‌ها سر می‌زند. ناخودآگاهی که بعضا خیلی از ما از آن خبر نداریم و حتی نمی‌دانیم علت برخی احساسات و تنش‌های روانی و ناخشنودی‌هایمان از زندگی و روابط‌مان چیست.
هرچند برخی معتقدند که روانکاوی علمی کاملا جدا و منفک از روانشناسی است که تنها شباهت‌هایی کاری با روانشناسی دارد. اما خود فروید که او را پدر روانکاوی می‌دانند روانکاوی را شاخه‌ای از روانشناسی می‌نامد. تمام هدف این علم این است که ریشه‌های نادانسته و پنهان رفتارهای و احساسات غیرعقلانی و غیرمنطقی ما را یافته و با انتقال آن از ناخودآگاه به خودآگاه پرده از تمام مکانیسم‌های دفاعی روانی و واپس‌زنی‌های ما بردارد و شجاعت موجه شدن با واقعیت را به ما بدهد.
در این گزارش هشت کتاب برای شناخت روانکاوی و چیستی آن و همچنین موضوعاتی که مورد توجه روانکاوی است به شما معرفی می‌شود.
روان درمانی اگزیستانسیال
کتاب رواندرمانى اگزیستانسیال هم راهنمایى براى درمانگران است و هم نوعى درمان بهشمار مىرود. در این کتاب به‌نوعی داستایفسکى، تولستوى، کافکا، سارتر، کامو و بسیارى دیگر با نویسنده همراه شده‌اند تا دلواپسىهاى بشر را شرح بدهند. مخاطبان اصلى کتاب، دانشجویان و رواندرمانگران بالینىاند ولى بهدلیل سبک قابل فهم و عارى از اصطلاحات تخصصىاش، براى خوانندهى معمولى نیز قابل درک و بسیار جذاب است.
یالوم پس از نوشتن این کتاب و براى بسط نظریه اگزیستانسیال به ابزار داستان روى آورد و آثارى چون و نیچه گریه کرد… و مامان و معنى زندگى را نوشت. او خود رواندرمانى اگزیستانسیال را کتاب مرجع تمامى آثارى دانسته که پس از آن به رشته تحریر درآورده است.
اروین یالوم معمولا موضوعات مرتبط با سرشت و غایت انسان را در میان آثاری درمانی داستانی به تصویر می‌کشد و اثری روان‌شناسانه و فلسفی در قالب رمان می‌آفریند. کتاب روان‌درمانی اگزیستانسیال وجودی یکی از آثار ویژه و شاخص این نویسنده است که درباره‌ی چهار دغدغه غایی یعنی زندگی، مرگ، آزادی، انزوای اگزیستانسیال و بی‌معنایی است. سایت پرطرفدار گودریدز نیز درباره این کتاب نوشته است: اثری استادانه و مبتکرانه.
بخوانید: ۹ کتاب از زبان افراد مشهور تاریخ
کودکی را می‌زنند
کتاب مجموعه‌ای است از نوشته‌های بالینی فروید، مجموعه‌ای از تاملاتی که به شکلی از رابطه سوژه با خود، می‌گوید و در یازده فصل ارائه شده است. این نوشته‌ها با به‌کارگیری آنالیز در مقام رابطه و کردار، از نسبتی میان درمان بالینی و تأمل در نفس می‌گوید که در نتیجه آن، مسائل روانی به منزله مسائلی برخاسته از شکاف‌های زندگی مدرن ظاهر می‌شوند. روانکاوی از طریق این نوع مسئله‌سازی، گفتار روانشناسی را از ظرفیتی انتقادی برخوردار می‌کند؛ ظرفیتی معطوف به رهایی زندگی که حضور بالقوه‌اش در نوشته‌های بالینی فروید حس می‌شود.
در این نوشته‌ها، سویه انتقادی بر آن پیچ‌وخم‌ها و تناقض‌هایی تامل می‌کند که ردشان بر زندگی عاشقانه حک شده است. نویسنده معتقد است عشق به منزله عرصه‌ای که تضادهای تجربه مدرنیته را در خود پنهان دارد، به ظهور مفاهیمی راه می‌دهد که مدخل‌هایی اساسی برای ورود به مفهوم مدرنیته‌اند و تامل بر آن می‌تواند در فراهم‌آوردن چارچوبی برای نقد وضعیت سهیم باشد.
کتاب می‌گوید افرادی که برای درمان هیستری یا نوروز وسواس به روانکاوی روی می‌آورند، به‌وفور به درگیری با فانتزی «کودکی را می‌زنند» و لذت بردن از آن اذعان دارند. به گفته نویسنده به‌احتمال‌زیاد، همیشه می‌توان نمونه‌های فراوان‌تری از آن را در بین افراد دیگر هم مشاهده کرد که تاکنون ضرورتی برای مراجعه به روانکاوی به دلیل یک بیماری آشکار احساس نکرده‌اند.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: احساسات لذت‌آمیزی به فانتزی «کودکی را می‌زنند» پیوند خورده است و بیمار در موقعیت‌های بی‌شماری درگذشته، آن را برای خود بازتولید کرده و شاید هنوز همچنین می‌کند. تقریباً همواره در اوج این موقعیت تخیلی، ارضایی در نواحی ژنیتال صورت می‌گیرد. در ابتدا این امر به‌صورت اختیاری روی می‌دهد. اما بعدها علی‌رغم تلاش‌های بیمار برای از بین بردن آن، همچنان اتفاق می‌افتد که در این حالت مشخصه‌های یک وسواس را به خود می‌گیرد.
بخوانید: معرفی جان اشتاین بک و بهترین آثار او
اضطراب منزلت
کتاب اضطراب منزل» نوشته آلن دوباتن، از نوعی نگرانی آنچنان مهلک می‌گوید که می‌تواند دوره‌های طولانی از عمر را تباه کند. نگرانی از این خطر که مبادا نتوانیم از معیارهای موفقیت که جامعه ما تعریف کرده تبعیت کنیم و اینکه در نتیجه این امر احترام و حرمت اجتماعی‌مان را از دست بدهیم. نگرانی از اینکه مبادا اکنون رتبه‌ای دون داشته باشیم یا شاید در آینده به جایگاهی پایین‌تر سقوط کنیم.
به اعتقاد آلن دوباتن، زیستن در جهان مدرن ملازم است با حسی از اضطراب که از نوجوانی تا لحظه مرگ تنهایمان نمی‌گذارد. از ترس بازنده‌بودن در قمار کنکور گرفته تا جاماندن در مسابقه مدرک پشت مدرک گرفتن تا بعدها خریدن ماشین و خانه و هی سال پس سال دغدغه بزرگ‌تر کردن هرکدام تا وحشت موفقیت دیگری و حسادت به همکار کم‌هوش اما موفق‌تر و حتی دعوت نشدن به دورهمی آخر هفته.
اما تعریف دوباتن از اضطراب منزلت چیست؟ او توضیح می‌دهد که عوامل برانگیزاننده این اضطراب در کنار سایر عوامل عبارت‌اند از رکود، تعدیل نیرو، ارتقاء، بازنشستگی، مکالمه با همکاران هم‌صنف و پروفایل‌های رسانه‌ای افراد برجسته و موفقیت بیشتر دوستان. درست مثل اقرار به حسادت که به احساسات مربوط است، نشان دادن میزان اضطراب اجتماعی نسنجیده است و در نتیجه مستندات چنین آشوب درونی چندان متداول نبوده و عموما به‌نگاهی خیره، لبخندی تلخ یا مکثی بیش‌ازحد ادامه‌دار پس از شنیدن خبر موفقیت دیگری خلاصه می‌شود.
سرفصل‌های کتاب نیز عبارتند از: بی‌عشقی، انتظارات، شایسته‌سالاری، اسنابیسم، وابستگی، فلسفه، هنر، سیاست، مذهب و بوهمیا.
بخوانید: ادبیات ژاپن، شرقی ترین نقطه ی ادبیات جهان
گرسنگی (سرگذشت بدن من)
کتاب گرسنگی: سرگذشت بدن (من)، نوشته رکسان گی، از افرادی می‌گوید که شکسته‌اند و به هر دلیلی، فکر می‌کنند به هیچ دردی نمی‌خورند، هیچ‌چیزی نیستند. افرادی که در برابر خشونت سکوت کرده‌اند. افرادی که باید سکوتشان را بشکنند. این کتاب در سال ۲۰۱۷ نامزد بهترین کتاب سرگذشت‌نامه در سایت گودریدز شد.
به اعتقاد نویسنده هر بدنی داستان و پیشینه‌ای دارد و او در این کتاب داستان و پیشینۀ بدن خودش را با سرگذشت بدنش و گرسنگی‌اش روایت می‌کند. نوشتن کتاب گرسنگی برای رکسان گی یک اعتراف است. این‌ها زشت‌ترین، ضعیف‌ترین، عریان‌ترین بخش‌های وجود رکسان گی، نویسنده کتاب هستند. این حقیقتِ او است.
این سرگذشتی‌ست از بدنش چون، اکثر اوقات، داستان‌های بدن‌هایی مانند بدن رکسان یا نادیده گرفته می‌شوند یا طرد می‌شوند و یا مسخره‌شان می‌کنند. مردم بدن‌هایی مانند بدن رکسان را می‌بینند و برای خودشان فرضیه‌هایی می‌سازند. فکر می‌کنند دلیل چاقی‌اش را می‌دانند. نمی‌دانند. این داستان پیروزی نیست، بلکه داستانی‌ست مستلزم گفته شدن و سزاوار شنیده شدن.
بخوانید: ۱۰ رمان برتر هاروکی موراکامی که باید بخوانیم
آزار کلامی
کتاب آزار کلامی نوشته اما جرتونی روان‌شناس و پزشک متخصص اطفال سعی دارد روشن کند که منظور از آزار کلامی چیست، این امر چه آسیب‌هایی به کودک می‌رساند و چگونه می‌توان به کودکان و بزرگسالانی که در کودکی مورد آزار کلامی قرار گرفته‌اند، کمک کرد.
کتاب برای هرکسی که تصور می‌کند فرسنگ‌ها از کودک‌آزاران، از کودک‌آزاری فاصله دارد نوشته شده است. برای هر کسی که از شنیدن خبر کودک‌آزاری قلبش مچاله می‌شود و نفسش بند می‌آید. با خواندن این کتاب متوجه می‌شویم که گستره آزار بسیار فراتر از آن چیزی است که تا کنون تصور می‌کردیم. آن‌قدر فراتر که ممکن است من و شما یا هرکدام از اطرافیان و عزیزانمان را نیز در بر بگیرد. واقعیت این است که بی‌خبری ما از تبعات آزار بر کودکمان نمی‌کاهد، زخم‌های او را التیام نمی‌بخشد، سعادت ازدست‌رفته را در بزرگسالی به او بازنمی‌گرداند. جرئت کنید، بخوانید و از کودکتان، از کودکان، در برابر آزار ناخواسته محافظت کنید.
جرتونی ابتدا برای کودکان کتابهای آموزشی و داستانی می‌نوشت، اما کمی بعد آزار کلامی به دغدغه اصلی‌اش تبدیل شد و چندین کتاب درباره آزار کلامی، ارتباطات و مهارت‌های ارتباطی نوشت.
بخوانید: کتاب‌هایی از نویسندگان زن برای زنان
چگونه روان‌درمانگر خود باشید
این کتاب با زیرعنوان راهنمایی گام‌به‌گام به سوی باز پس گرفتن زندگی‌تان، برای همه كسانی است كه می‌خواهند به سرعت، به طور دائم یا بدون راهنمایی یك روان‌درمانگر، رفتارهای ناسالم را با اقداماتی جایگزین كنند كه رضایت‌مندی و موفقیت را به ارمغان می‌آورند. دكتر پاتریشیا فارل در طول حرفه كاری خود و سر و كار داشتن با بیش از بیست هزار بیمار، رویكردی را ابداع كرده كه به شما كمک می‌كند با طلب دوباره قدرت‌تان به منظور غلبه بر موانع و تحت تاثیر قرار دادن نتایج، حتی در رویارویی با بزرگ‌ترین چالش‌های زندگی، كنترل و اداره زندگی خودتان را به دست بگیرید.
او در کتابش از تكنیك‌ها و تمرین‌های اثبات‌شده‌ای می‌گوید که خود با به‌كارگیری آن‌ها به بیمارانش كمك می‌كند تا به سوی حل مشكلات حركت كنند. ده ابزار قدرت كه او به شما می‌آموزد، عبارتند از: چشمان خود را باز كنید. با اشتباهات بزرگ شوید. مانند شخصی كه می‌خواهید باشید، رفتار كنید. والدین‌تان را اخراج كنید. دست از آه و ناله بردارید. خودتان را با وجود تمام اشتباهات و چیزهای ناخوشایند قبول كنید. فرد صاحب اختیار را به چالش بكشید. از خود دفاع كنید. پرمخاطره زندگی كنید. قبول كنید كه شما مسئول كارهای دیگران نیستند.
بخوانید: ۷ کتاب اقتصادی درباره فقر و چگونگی مواجهه درست با آن
سوژه لاکانی
خوانش بروس فینک از لاکان در این کتاب نظریه‌ای اساسا جدید درباره سوبژکتیویته پدید می‌آورد. درواقع لاکانِ روانکاو، برخلاف بیشتر پساساختارگرایانی که به دنبال واسازی و حذف مفهوم سوژه انسانی‌اند، مفهوم سوبژکتیویته را بسیار مهم می‌داند و به کاوش در معنای سوژه بودن، نحوه سوژه شدن فرد، عوامل شکست در سوژه شدن، و امکانات روانکاو در القای «رسوب سوبژکتیویته» می‌پردازد.
تلاش بروس فینک این است که دیدگاهی از اندیشه لاکان ارائه کند که در دگرسانی‌ها، خودپیرایی‌ها و واژگونی‌های بی‌وقفه چشم‌انداز متن‌های او را روشن کند و از جنبه‌هایی از متن‌های او می‌گوید که مغفول مانده‌اند. نویسنده در این کتاب نگرشی از چند مفهوم مهم لاکانی را مطرح می‌کند و نظریه‌هایی را تبیین می‌کند که برای درمانگران و نظریه‌پردازان به یک اندازه مفید و نیرومند است.
فینک همچنین به شرح و بسط مفاهیم محوری لاکان از قبیل دیگری، ابژه a، بیگانگی و جداسازی، ساختار زبان‌مانند ناخودآگاه، استعاره پدری، ژوئیسانس، و تفاوت جنسی می‌پردازد و زوایایی تازه از دنیای نظری و بالینی لاکان ارائه می‌دهد. از همین رو کتاب سوژه لاکانی یکی از اساسی‌ترین کتاب‌ها در زمینه روانکاوی لاکانی است.
بخوانید: ۱۰ کتاب پر فروش روانشناسی برای شناخت بهتر خود
به‌راستی فروید چه گفت؟
این کتاب مروری است برنظریه‌ها و آثار فروید، درست به همان ترتیبی که او به مرور زمان در مسیر جستجوهایش بدان ها دست یافته است. خواننده در کتاب با با فروید همراه می‌شود تا تجربیات او را خود یک به یک جستجو می‌کند و به باریک اندیشی و ژرف نگری‌اش پی ببرد. نقد مسیر رشدی ذهنیت فروید نیز از دیگر موضوعاتی است که نویسنده مدنظر داشته است.
به‌راستی فروید چه گفت؟ درواقع سیر رشد و تغییر نظریات فروید را ترسیم می‌کند و با ریزبینی نقاط ابهام آن را برای خواننده روشن می‌کند، در فصل آخر به تفصیل از این ابهامات گفته شده است. نویسنده برخلاف دیگر نقادان هم عصر فروید که بدون مطالعهٔ آثار وی و تنها با شنیدن دهان به دهان نظریات آن هم به صورت تحریف شده به نقد آثار وی می‌پرداختند، عمل کرده است.
مقدمه کتاب سه بخش را شامل می‌شود که ازچرایی احساس تهدید و ترس از گفته‌های فروید می‌گوید. هدف نویسنده هم جبران تحریف و بدفهمی‌ها از متون فروید و روانکاوی اوست.
