پارکینسونیسم، که همچنین به عنوان پارکینسونیسم غیر معمول یا ثانویه شناخته می شود، وضعیتی است که بر حرکت تأثیر می گذارد و علائمی مشابه با بیماری پارکینسون ایجاد می کند. این علائم شامل خشکی عضلات، کندی حرکت، اختلال گفتار، لرزش در حالت استراحت و موارد دیگر است.
پارکینسونیسم همچنین پارکینسونیسم غیرمعمول، پارکینسونیسم ثانویه یا پارکینسونیسم پلاس نامیده می شود.
شایع ترین نوع پارکینسونیسم، پارکینسونیسم ناشی از دارو است که می تواند ناشی از داروهای تجویز شده برای درمان بیماری دیگری باشد.
علل احتمالی:
دلایل احتمالی متعددی برای پارکینسونیسم وجود دارد، اما به اکثر افرادی که علائم پارکینسون دارند، پارکینسون تشخیص داده می شود که به آن پارکینسون ایدیوپاتیک (ایدیوپاتیک به معنای “علت ناشناخته”) گفته می شود.
بیماری پارکینسون:
بیماری پارکینسون به احتمال زیاد ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است که به سلول های تولید کننده دوپامین آسیب می رساند. بدون دوپامین، که یک انتقال دهنده عصبی تنظیم کننده حرکت است، فرد دچار زوال عصبی و علائم کلاسیک بیماری پارکینسون می شود.
با این حال، حدود ۱۵ درصد از افرادی که این علائم را دارند به جای بیماری پارکینسون، پارکینسونیسم ثانویه تشخیص داده می شوند.
پارکینسونیسم زمانی اتفاق می افتد که فردی شرایطی داشته باشد که علائم بیماری پارکینسون را تقلید می کند، اما برخلاف بیماری پارکینسون، علت آن قابل شناسایی است.
داروها:
شایع ترین نوع پارکینسونیسم، پارکینسونیسم ناشی از دارو است. برخی از داروهای ضدروانگردان و ضدافسردگی که تولید دوپامین در مغز را تغییر می دهند، پارکینسونیسم را به عنوان عارضه جانبی دارند.
ویروس ها:
تحقیقات در حال ظهور همچنین نشان می دهد که ممکن است منشأ عفونی پارکینسونیسم در برخی افراد وجود داشته باشد که مربوط به نورواینفلاماسیون ناشی از ویروس هایی مانند آنفلوآنزای A، اپشتین-بار، هپاتیت C، varicella-zoster و موارد دیگر است.
سایر علل:
- سایر علل احتمالی پارکینسونیسم نیز عبارتند از:
- پارکینسونیسم عروقی
- زوال عقل با اجسام لوی
- زوال عقل فرونتو تمپورال
- انسفالیت ویروسی
- ضربه مغزی
- آسیب های مغزی اکتسابی (از جمله سکته مغزی)
- تخریب قشر مغز
- آتروفی سیستم چندگانه
- فلج هسته فوقانی پیش رونده
- بیماری ویلسون
- مواجهه با سموم – به خصوص مونوکسید کربن یا منگنز (افراد در برخی مشاغل مانند جوشکارها در معرض خطر بیشتری هستند)
- علائم پارکینسونیسم
علائم پارکینسونیسم همان علائم بیماری پارکینسون است. سه علامت اصلی پارکینسونیسم عبارتند از کندی حرکت (برادی کینزی)، خشکی عضلات (ریگیدیته) و لرزش.
کندی حرکت (برادی کینزی):
برادی کینزی اصطلاحی است که متخصصان بهداشت برای توصیف حرکت آهسته ای که مشخصه پارکینسونیسم است استفاده می کنند (“برادی” به معنای کند و “کینزی” به معنای حرکت است).
کسی که کندی حرکت دارد بسیار آهسته حرکت می کند. به عنوان مثال، ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا یک چنگال را به دهان خود ببرد یا پیراهنی بپوشد.
آنها همچنین زمان واکنش کندتری خواهند داشت. اگر از آنها بخواهید کاری انجام دهند، مانند اینکه دستمالی به شما بدهند، فقط پس از تاخیر این کار را انجام می دهند – ممکن است به نظر برسد که صدای شما را نشنیده اند یا شما را نادیده می گیرند. همچنین ممکن است بسیار آهسته و نرم صحبت کنند.
کندی حرکت همچنین بر نحوه راه رفتن فرد تأثیر می گذارد. این باعث ایجاد راه رفتن آهسته و کشیدن پا با قدم های بسیار کوتاه می شود. ممکن است پاهای فرد در طول قدم ها گیر کند – ممکن است یخ بزنند یا شروع هر قدم را برایشان سخت باشد.
متخصصان بهداشت به راه رفتن آهسته مشخصه “راه رفتن پارکینسونی” می گویند. این یک علامت خطرناک است زیرا می تواند منجر به زمین خوردن شود.
لرزش:
لرزش یکی از علائم اولیه پارکینسونیسم و بیماری پارکینسون است. انواع زیادی از لرزش وجود دارد، اما لرزش هایی که در پارکینسونیسم رخ می دهند، لرزش در حالت استراحت نامیده می شوند، به این معنی که زمانی اتفاق می افتند که فرد در حالت استراحت است و هیچ عمل ارادی انجام نمی دهد.
این لرزش ها به طور معمول در دست ها و بازوها رخ می دهند، اما گاهی اوقات در چانه یا پاها نیز رخ می دهند. لرزش های دست در حالت استراحت گاهی اوقات به عنوان “قرص غلتاندن” نامیده می شود، زیرا به نظر می رسد که فرد بارها یک قرص را بین شست و انگشتان خود می غلتاند.
خشکی عضلات (ریگیدیته):
سومین علامت اصلی پارکینسونیسم، خشکی وضعیتی است که باعث می شود فرد حرکات بسیار سفت و خشکی داشته باشد. آنها همچنین ممکن است درد و ناراحتی در عضلات خود احساس کنند.
سایر علائم پارکینسونیسم:
- لرزش در حالت استراحت (معمولاً در دست ها)
- راه رفتن کوتاه و کشیدن پا (“الگوی راه رفتن پارکینسونی”)
- حرکت آهسته
- “یخ زدن” در حین حرکت
- گفتار آهسته و نرم
- مشکل خواب
- خشکی پوست
- بی عاطفگی
- ماسک صورت (عدم وجود حالت های چهره)
- مشکل در تعادل
- زمین خوردن مکرر
- میکروگرافی (دستخط بسیار کوچک)
- عضلات سفت و خشک
- چرخ دنده
علائم پارکینسونیسم ثانویه
علائم پارکینسونیسم ثانویه ناشی از بیماری دیگری غیر از پارکینسون است، بنابراین علائم دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد. علائم اضافی به نوع پارکینسونیسمی که فرد دارد بستگی خواهد داشت.
انواع پارکینسونیسم:
پارکینسونیسم به مجموعه ای از علائم اشاره دارد، اما شرایط متعددی وجود دارند که می توانند این علائم را ایجاد کنند. ممکن است به شما کمک کند که به این دلایل به عنوان “انواع” مختلف پارکینسونیسم فکر کنید. تشخیص، درمان و نتایج به نوع آن بستگی دارد.
شایع ترین انواع پارکینسونیسم غیرمعمول شامل پارکینسونیسم ناشی از دارو، اختلالات نورودژنراتیو، شرایط ارثی-دژنراتیو و پارکینسونیسم عروقی است.
پارکینسونیسم ناشی از دارو:
پارکینسونیسم ناشی از دارو شایع ترین نوع پارکینسونیسم ثانویه است. اولین بار در دهه ۱۹۵۰ توصیف شد و در حال رایج شدن است.
دلایلی که چرا این بیماری شایع تر است احتمالاً به افزایش چند دارویی (استفاده از چندین دارو در یک زمان) در بین افراد مسن، و همچنین افزایش طول عمر مرتبط است.
در مقایسه با بیماری پارکینسون، پارکینسونیسم ناشی از دارو کمتر احتمال دارد باعث لرزش شود و بیشتر احتمال دارد باعث ایجاد علائم دو طرفه (علائم مشابه در هر دو طرف بدن) شود.
داروهایی که بر سطوح یا تولید دوپامین در مغز تأثیر می گذارند (آنتی‌دوپامینرها) به عنوان عارضه جانبی پارکینسونیسم شناخته می‌شوند.۱ با این حال، داروهای دیگری – از جمله داروهایی که برای درمان اسکیزوفرنی، فشار خون بالا، میگرن، افسردگی یا بیماری‌های دیگر استفاده می‌شوند – نیز به دلایل نامشخص می‌توانند باعث پارکینسونیسم شوند.
علائم جانبی احتمالی پارکینسونیسم در چندین دارو وجود دارد.۱ این موارد عبارتند از:
- داروهای ضد روان پریشی
- برخی از داروهای ضد افسردگی
- رزپرین
- تترابنازین
- برخی از مسدودکننده‌های کانال کلسیم
برخی از ضد تهوع ها (داروهای ضد تهوع)
قطع این داروها ممکن است بلافاصله علائم پارکینسونیسم را از بین نبرد ممکن است هفته ها – گاهی اوقات تا یک سال – طول بکشد تا علائم پارکینسونیسم پس از قطع مصرف دارویی که باعث آن شده است، برطرف شود.
قبل از قطع هر یک از داروهای تجویز شده خود، حتی اگر باعث پارکینسونیسم می شوند، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که قطع دارو به دلیل بیماری همراه، مانند اسکیزوفرنی، که با مصرف آن درمان می کنید، برای شما گزینه مناسبی نیست.
پزشک شما به شما کمک می کند تا بهترین مسیر اقدام را پیدا کنید، خواه تغییر داروهایتان، قطع تدریجی دارو و/یا درمان علائم پارکینسونیسم باشد.
اختلالات نورودژنراتیو:
اختلالات نورودژنراتیو نیز می توانند منجر به علائم پارکینسونیسم شوند. زوال عصبی، از دست دادن پیشرونده نورون ها (سلول های عصبی) است.
شرایط مرتبط با علائم پارکینسونیسم عبارتند از:
- فلج هسته فوقانی پیش رونده (PSP)
- زوال عقل با اجسام لوی (LBD)
- آتروفی سیستم چندگانه (MSA)
- تخریب قشر مغز (CBD)
- PSP شایع ترین نوع پارکینسونیسم دژنراتیو است. CBD کمترین مورد است.
شرایط ارثی-دژنراتیو:
شرایط ارثی-دژنراتیو نیز باعث از دست دادن عملکرد عصبی می شوند، اما شرایط ارثی به جای شرایط اکتسابی هستند. چندین بیماری ارثی-دژنراتیو باعث پارکینسونیسم شناخته شده اند.
شرایط ارثی-دژنراتیو مرتبط با پارکینسونیسم عبارتند از:
- زوال عقل فرونتو تمپورال (FTD)
- بیماری آلزایمر
- سندرم پری
پارکینسونیسم عروقی:
تغییرات عروقی (تغییرات در رگ های خونی که خون را حمل می کنند) در مغز نیز می تواند منجر به پارکینسونیسم شود. این تغییرات معمولاً ناشی از بیماری عروقی مغزی ایسکمیک یا بیماری که جریان خون در مغز متوقف یا کاهش یافته است. هنگامی که این اتفاق می افتد، می تواند منجر به سکته مغزی، حمله ایسکمیک گذرا، آنوریسم یا سایر رویدادهای عروقی مغزی شود.
- پارکینسونیسم عروقی (VP) علت ۲٫۵ تا ۵ درصد از تمام موارد پارکینسونیسم است.
- VP ناشی از پارکینسونیسم نیم تنه تحتانی است و کمی متفاوت از بیماری پارکینسون ظاهر می شود.
- افراد مبتلا به VP علائم بیشتری در نیم تنه تحتانی، به ویژه وضعیت پاهای باز و اختلال راه رفتن نشان می دهند. با پیشرفت علائم، ممکن است بی اختیاری ادرار و کاهش شناختی را تجربه کنند.
- مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به VP دچار ضایعات ماده سفید و حفره هایی در مغز می شوند که با تغییرات مغزی در بیماری پارکینسون متفاوت است.
- VP گاهی اوقات به عنوان پارکینسونیسم آرتریواسکلروتیک، شبه پارکینسونیسم عروقی یا پارکینسونیسم پایین تنه نامیده می شود.
تشخیص:
تشخیص افتراقی (فرآیند آزمایش و رد کردن تمام شرایط احتمالی) زمانی که فردی با پارکینسونیسم مراجعه می کند مهم است تا از تشخیص اشتباه جلوگیری شود.
پزشک شما باید علت اصلی زیربنایی پارکینسونیسم بیمار را پیدا کند، زیرا درمان های پارکینسونیسم ناشی از دارو، پارکینسونیسم عروقی، بیماری پارکینسون، زوال عقل با اجسام لوی و سایر علل متفاوت است.
اگر برای پارکینسونیسم به پزشک مراجعه کنید، ممکن است شما را به یک متخصص مغز و اعصاب عمومی یا متخصص اختلالات حرکتی ارجاع دهد.
تشخیص اشتباه:
تحقیقات نشان داده است که تا ۲۵٪ از تشخیص‌ها ممکن است نادرست باشند، زیرا متخصصان اختلالات حرکتی دقت بالینی بالایی در تشخیص سندرم‌های پارکینسونیسم دارند، در حالی که متخصصان مغز و اعصاب تمایل به تشخیص بیش از حد بیماری پارکینسون و تشخیص کمتر از حد پارکینسونیسم ثانویه دارند.
در طول فرآیند تشخیص، پزشک شما علائم و سابقه پزشکی شما را ارزیابی خواهد کرد. آنها ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مغز مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) استفاده کنند.
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است بخواهد که داروی لوودوپا، دارویی که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می‌شود، را مصرف کنید تا ببیند آیا به علائم شما کمک می‌کند یا خیر.
درمان:
درمان پارکینسونیسم بسته به بیمار و نوع پارکینسونیسمی که دارد متفاوت است. به عنوان مثال، افرادی که پارکینسونیسم ناشی از دارو دارند ممکن است بتوانند داروهایی را که باعث علائم می شوند قطع کنند، در حالی که افرادی که پارکینسونیسم عروقی دارند ممکن است از مصرف لوودوپا سود ببرند.
علائم پارکینسونیسم می‌تواند باعث زمین خوردن و اختلال در عملکرد شما در زندگی روزمره شود. برای رسیدگی به این مشکلات، پزشک شما ممکن است کاردرمانی، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی را پیشنهاد دهد. در حالی که این متخصصان توانبخشی علائم پارکینسونیسم شما را درمان نمی‌کنند، می‌توانند به افزایش استقلال و ایمنی شما کمک کنند.
به عنوان مثال، یک فیزیوتراپ می‌تواند به شما کمک کند تا قدرت از دست رفته را افزایش دهید و راه رفتن خود را بهبود بخشید. کاردرمانگر شما به شما کمک می‌کند کارهایی را در خانه انجام دهید، مانند حمام کردن به تنهایی یا بازی با نوه‌هایتان. آنها همچنین ممکن است اصلاحات محیطی و وسایل کمکی را برای کمک به شما در انجام فعالیت‌های روزانه با خیال راحت توصیه کنند.
یک گفتاردرمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا ارتباط و گفتار خود را بهبود بخشید، استراتژی‌های غیرکلامی برای برقراری ارتباط را توسعه دهید و تکنیک‌هایی را برای کمک به حافظه خود یاد بگیرید.
سوالات متداول:
پارکینسونیسم با چه مشخصه‌ای مشخص می‌شود؟
پارکینسونیسم با از دست دادن دوپامین، یک انتقال دهنده عصبی که به تنظیم حرکت کمک می کند، مشخص می شود. بدون دوپامین، فرد علائم کندی حرکت، خشکی و لرزش را تجربه خواهد کرد که مشخصه پارکینسونیسم است. علت دقیق آسیب به سلول‌های تولیدکننده دوپامین ناشناخته است و احتمالاً از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
تفاوت بین بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم چیست؟
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی دژنراتیو است که منجر به علائم حرکتی و غیرحرکتی می شود. گاهی اوقات به آن ایدیوپاتیک (علت ناشناخته) گفته می شود، اما اعتقاد بر این است که علت آن ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.
پارکینسونیسم یک اصطلاح کلی‌تر است که علائم بیماری پارکینسون را در بر می‌گیرد. طیف وسیعی از اختلالات یا سندرم‌ها می‌توانند منجر به پارکینسونیسم شوند و این سندرم‌ها می‌توانند منجر به پیشرفت سریع‌تر علائم، افزایش زمین خوردن، وجود توهم و عدم پاسخگویی به لوودوپا (دارویی که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می‌شود) شوند.
اکثر افرادی که علائم بیماری پارکینسون را دارند به پارکینسون ایدیوپاتیک تشخیص داده می شوند. بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از این افراد به پارکینسونیسمی تشخیص داده می شوند که ناشی از چیز دیگری است.
پارکینسونیسم در کدام گروه سنی بیشتر دیده می شود؟
اطلاعات بیشتری در مورد شیوع بیماری پارکینسون نسبت به پارکینسونیسم وجود دارد. شیوع بیماری پارکینسون با افزایش سن بیشتر می شود و تشخیص آن در افراد مسن بیشتر محتمل است.
حدود ۴ درصد از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون قبل از ۵۰ سالگی تشخیص داده می شوند.
خلاصه
پارکینسونیسم زمانی اتفاق می افتد که فرد علائم مشابه بیماری پارکینسون را داشته باشد، اما این علائم ناشی از بیماری دیگری باشند. علل زیادی برای پارکینسونیسم وجود دارد، از جمله داروهای القایی، تغییرات عروقی، مسمومیت با سموم، بیماری های عفونی، بیماری های نورودژنراتیو و موارد دیگر.
بزرگسالان مسن که چندین دارو (به خصوص داروهای ضد روان پریشی که بر سطوح دوپامین تأثیر می گذارند) مصرف می کنند باید برای پارکینسونیسم ناشی از دارو غربالگری شوند، که شایع ترین علت علائم است.
تحقیقات نشان داده است که پارکینسونیسم توسط متخصصان مغز و اعصاب عمومی کمتر تشخیص داده می شود و بیماری پارکینسون بیش از حد تشخیص داده می شود. اگر فکر می کنید که ممکن است پارکینسونیسم داشته باشید اما به بیماری پارکینسون مبتلا شده اید، ممکن است بخواهید به یک پزشک دیگر مراجعه کنید.
دریافت یک تشخیص دقیق برای تشکیل یک برنامه درمانی مفید ضروری است. به طور معمول درمان پارکینسونیسم نسبت به بیماری پارکینسون “سخت تر” تلقی می شود، که ممکن است به این دلیل باشد که ابتدا به اشتباه به عنوان بیماری پارکینسون تشخیص داده شده و به درمان با لوودوپا پاسخ نمی دهد.
درمان شما ممکن است شامل قطع، تغییر یا افزودن داروهایی مانند لوودوپا باشد. همچنین ممکن است برای کمک به بازیابی استقلال و حفظ ایمنی خود، از متخصصان توانبخشی مانند کاردرمانگران، فیزیوتراپ ها و گفتاردرمانگران، درمان سرپایی یا در منزل دریافت کنید.
