شاید شما هم مثل خیلی از افراد تغییرات عمده‌ای را در رژیم غذایی خود ایجاد کرده‌اید و سعی کرده‌اید به طور مرتب ورزش کنید اما همچنان وزن شما کم نمی‌شود. شاید هم کمی وزن کم کرده‌اید اما دوباره بعد از مدت کوتاهی به وزن قبلی خود برگشته‌اید و همیشه این سوال را از خودتان می‌پرسید: «پس چرا وزنم کم نمی‌شود؟»
افراد زیادی خوردن زیاد و کم‌تحرکی را تنها دلایل اضافه وزن می‌دانند اما تحقیقات علمی ثابت کرده است که عوامل دیگری نیز در میزان موفقیت تلاش برای کاهش وزن تاثیر دارند که در این مقاله ۷ مورد از آنها را با هم مرور می‌کنیم.
۱- بیش از حد ورزش کردن
احتمالاً برای شما هم پیش آمده است که ورزش کردن را شروع می‌کنید و در مدت کوتاهی اثرات مثبت آن را به خوبی حس می‌کنید. بعد همین احساس خوب، کاهش وزن احتمالی و قوی‌تر شدن بدن باعث می‌شود که شما انگیزه بیشتری برای ورزش کردن پیدا کنید. به همین خاطر تصمیم می‌گیرید که ساعت‌های تمرین را بیشتر کنید و سخت‌تر تمرین کنید و مطمئن هستید که این روش به شما کمک خواهد کرد سریع‌تر وزن کم کنید و بدن سالم‌تری داشته باشید.
اما متاسفانه در واقعیت چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد چرا که ورزش بیش از حد طولانی و سنگین باعث می‌شود به سیستم مرکزی عصبی شما فشار بیاید و نظم بدن شما بهم بخورد. نه تنها خواب شما کم می‌شود و شما فرصتی به بدن خود برای تجدید قوا نمی‌دهید بلکه هورمون‌های استرس‌زای بیشتری نیز در بدن شما ترشح می‌شود.
ترشح بیشتر این هورمون‌ها وزن کم کردن را سخت‌تر می‌کند چرا که در این حالت بدن شما می‌خواهد منابع موجود را تا حد ممکن حفظ کند. علاوه بر این، فشار بیش از حد به بدن سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند و احتمال ابتلای شما به بیماری‌های مختلف را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است موجب پارگی عضلات شود و همه اینها باعث خواهند شد که نتوانید ورزش کردن را به صورت منظم ادامه دهید و وزن کم کنید.
۲- نداشتن خواب کافی
این نکته به همان مورد اول مربوط می‌شود. وقتی شما به اندازه کافی نخوابید، بدن شما فکر می‌کند که شما دچار یک تروما (آسیب جدی روحی یا جسمی) شده‌اید. همین موضوع باعث می‌شود که سطح هورمون‌های استرس‌زای بدن افزایش پیدا کند که به مرور ممکن است به التهاب‌های مختلف در بدن بینجامد و باعث ایجاد بیماری‌های مختلف شود.
در اثر ترشح این هورمون‌ها، متابولیسم بدن شما کاهش می‌یابد و به همین دلیل وزن کم کردن برای شما بسیار سخت‌تر می‌شود. در واقع، ترکیب بیش از حد ورزش کردن و کم‌خوابی بدترین رویکرد برای کاهش وزن است.
سعی کنید روزانه بین ۷ تا ۸ ساعت بخوابید و الگوی خواب منظمی داشته باشید. قبل از خواب با وسایل دیجیتالی مثل گوشی موبایل کار نکنید و کافئین میل نکنید. اتاق خود را هم هنگام خواب تا حد امکان تاریک کنید.
۳- به اندازه کافی نخوردن
این مورد ممکن است گیج‌کننده به نظر برسد. مگر با کمتر خوردن لاغر نمی‌شویم؟ در حقیقت با به اندازه کافی نخوردن لاغر نمی‌شوید. این موضوع هم به مباحث قبلی مربوط می‌شود.
چربی بدن شما مثل یک سوخت پشتیبان عمل می‌کند. وقتی دچار آسیب روحی یا جسمی می‌شوید، بدن از این چربی برای تامین انرژی استفاده می‌کند.
هنگامی که کالری‌های مورد نیاز بدن در اثر به اندازه کافی غذا نخوردن به شدت کاهش پیدا می‌کند، بدن فکر می‌کند که شما دچار یک نوع تروما شده‌اید و به همین دلیل سعی می‌کند تا حد ممکن چربی‌ها یا همان سوخت پشتیبان را ذخیره کند تا در تامین انرژی مسئله‌ای پیش نیاید.
علاوه بر این، به اندازه کافی غذا نخوردن متابولیسم بدن را کاهش می‌دهد چرا که بدن نمی‌خواهد منابع موجود را دفع کند پس کاهش وزن برای بدن در اولویت‌های پایین‌تر قرار می‌گیرد.
۴- تقویت نکردن عضلات
در اینجا در مورد عضله ساختن مثل بدن‌سازان حرفه‌ای صحبت نمی‌کنیم اما اگر دوست دارید وزن‌تان کم شود باید بافت عضلانی بدن خود را تقویت کنید.
اولین دلیل آن این است که تمرین‌هایی که برای ساخت عضله لازم است انجام شود انرژی زیادی مصرف می‌کند که به سوزاندن کالری در بدن و در نتیجه لاغر شدن شما کمک می‌کند.
نکته بعدی این است که استایل چنین تمرین‌های قدرتی از نظر هورمونی بدن شما را در وضعیت بهتری قرار می‌دهد چرا که ساعت‌ها بعد از اتمام چنین تمرین‌هایی بدن به سوزاندن کالری ادامه می‌دهد. متابولیسم شما هم در این حالت افزایش پیدا می‌کند و کاهش وزن دیگر یک رویای دور از دسترس نیست.
فایده دیگر ساخت عضله این است که داشتن عضلات بیشتر توانایی بدن برای سوزاندن کالری را بالاتر میبرد چرا که عضله قوی حتی در حالت استراحت هم از نظر متابولیکی فعال است.
۵- به میزان کافی پروتئین مصرف نکردن
پروتئین نقش بسیار مهمی را در عضله ساختن ایفا می‌کند اما این تنها کارکرد آن نیست چرا که در ساخت هورمون و تنظیم فعالیت بخش‌های مختلف بدن نیز تاثیر دارد.
پروتئین تاثیر «ترموژنیک» در بدن دارد یعنی صرف خوردن، هضم کردن و جذب آن نیاز به کالری دارد.
فایده دوم پروتئین این است که خوردن آن در طول روز متابولیسم شما را بین ۸۰ تا ۱۰۰ کالری افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، مصرف به اندازه پروتئین باعث می‌شود که شما در روز احساس گرسنگی کمتری کنید و به همین دلیل از سایر مواد غذایی کمتر می‌خورید و در مجموع کالری‌های کمتری به بدن شما وارد می‌شود.
اثر جانبی آن نیز این است که وقتی شما کمتر هوس کنید مواد غذایی مختلف بخورید، میزان قند خون شما ثابت می‌ماند و دچار نوسانات قند خون نمی‌شوید که معمولاً فرد را به مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات چاق‌کننده سوق می‌دهد. بهتر است پروتئین را در وعده صبحانه بگنجانید تا در طول روز احساس گرسنگی نکنید.
۶- پرخوری کردن
اگر در مورد وزن کم کردن جدی هستید، قطعاً حواس‌تان به میزان کالری‌های که می‌خورید و کالری‌های که می‌سوزانید هست. احتمالاً از اپلیکیشن‌های مختلف هم برای این کار استفاده می‌کنید.
خیلی خوب است که حواس‌تان به مقدار کالری‌ها باشد اما باید این نکته را به خاطر داشته باشید که محاسبه کردن کالری به این سادگی‌ها هم نیست چرا که همه کالری‌ها مشابه نیستند و عملکرد یکسانی ندارند. برای مثال، ۱۰۰ کالری گردو در بدن شما عملکرد متفاوتی نسبت به ۱۰۰ کالری نوشابه گازدار دارد.
اولین نکته‌ای که باید در این مورد رعایت کنید این است که سعی کنید از طریق مایعات مثلاً نوشابه‌های گازدار، نوشابه‌های انرژی‌زا، قهوه و آبمیوه کالری وارد بدن خود نکنید. مایعات حاوی کالری‌هایی هستند که سریع تاثیرشان بر بدن را نشان می‌دهند و نه تنها شما را سیر نمی‌کنند بلکه باعث می‌شوند حتی بیشتر احساس گرسنگی کنید.
علاوه بر این، چون چنین مایعاتی حاوی شکر هستند، باعث نوسان میزان قند خون شما و تمایل بیشتر شما به مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات و در نهایت افزایش وزن شما می‌شوند. پس بهتر است آب را جایگزین این نوشیدنی‌ها کنید و از مواد غذایی‌ای مثل بادام استفاده کنید که شما را برای مدت بیشتری سیر نگه می‌دارند.
۷- مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی کربوهیدرات
این یک توصیه تکراری است اما تکرار آن هم خالی از لطف نیست. اگر می‌خواهید وزن‌تان را کاهش دهید یا به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، باید مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات را کاهش دهید.
بسیاری از کربوهیدرات‌ها اصلاً برای بدن ضروری نیستند. برای مثال خوردن نان سفید، آرد سفید و شکر سفید هیچ ماده مغذی‌ای را جذب بدن شما نمی‌کند و تنها باعث افزایش میزان قند خون شما و سخت‌تر شدن کاهش وزن می‌شود.
جوی دوسر، برنج وحشی، سیب زمینی شیرین و کینوآ جایگزین‌های بهتری برای تامین انرژی بدن هستند.
