کمدی همیشه زبانی بوده که با آن می‌شد از تراژیک‌ترین موضواعت نوشت و حساس‌ترین چیزها را نقد کرد و به‌چالش کشید. کمدی سیاه نیز طنزی است که در آن سیاهی‌ها را در قالب طنز بیان می‌کنند تا هم از زیر سد سانسور‌های احتمالی بگذرد و هم هضم تلخی‌های واقعیت را کمی آسان‌تر کند. به‌قول معروف کار از گریه گذشته به آن می‌خندیم. در اغلب این داستان معمولا به موضوعاتی پرداخته می‌شود که حکم تابو و پرهیز در عرف و قانون جامعه را دارند.
مثلا از مرگ و تجاوز و خشونت می‌گویند. فرق این با طنرهای عامی این است که نویسنده سعی در عادی‌کردن یک مسئله ندارد، بلکه اتفاقا برعکس مسخره بودن طبیعی قلمداد‌شدن چیزهایی مثل نژادورستی را جلوی چشم ما می‌آورد. این ژانر همیشه به لایه‌هایی از باورها و اعتقادات جامعه طعنه می‌زند که برای خیلی از ما عادی و طبیعی قلمداد می‌شوند، اما درواقع برآیندی از سازوکار نادرست عقل و منطق هستند.
در این گزارش هفت داستان و رمان از نویسندگانی به‌نام در ژانر کمدی سیاه را معرفی می‌کنیم. داستان‌هایی که هرکدام از تلخی‌هایی می‌گویند که آن‌قدر تجربه کردیم و می‌کنیم عادی شده‌اند اما این چیزی از تلخ بودنشان کم نمی‌کند.
کالیپسو
دیوید سداریس در این کتاب از دونالد ترامپ و مرگ بیش از هر چیز دیگری می‌گوید. این مجموعه داستان اولین کتاب او بعد از پنج سال، لحن و آهنگی متفاوت از دیگر آثار این نویسنده دارد و داستان تا حدودی حالتی غم انگیز به‌خود گرفته است. سربرآوردن واقعیت مرگ، افزایش فراگیر مراسم تدفین، بیماری و بازنشستگی از بیشترین موضوعاتی است که او در این داستان‌ها به آن‌ها پرداخته است.
سداریس این بار روی تراژدی و سیاهی ماجراها بیشتر تمرکز کرده است، اما کالیپسو همچنان امضای بذله‌گویی سداریس را دارد منتها طنز با نوعید غم و حسرت هم امیخته شده است. او حتی قطعه‌ای برای خودکشی خواهرش، تیفانی نوشته است. هرچه هست که کالیپسو یکی از پرفروش‌ترین آثار طنز ۲۰۱۸ در آمریکا بوده و سایت گودریدز با اختلاف اندکی در تعداد آرا، رتبه‌ی دوم بهترین اثر طنزِ سال ۲۰۱۸ را به انتخاب مخاطبان به دست آورده است.
در یکی از داستان‌ها می‌خوانیم:
یکی از بسیار چیزهایی که هیچ‌وقت درک نمی‌کنم این است که چرا نتیجهٔ سرچ روی کامپیوتر من با نتیجهٔ سرچ روی باقی کامپیوترها فرق دارد. مثلاً کامپیوتر خواهرم ایمی؛ می‌رود سر کامپیوتر و توی گوگل تایپ می‌کند: «یک خانم پنجاه ساله چه شکلی است؟» و همان لحظه عکس‌هایی برایش می‌آید که باورم نمی‌شود این‌ها را همین‌جوری آزاد گذاشته باشند روی اینترنت که همه بتوانند ببینند. منظورم عکس‌های آنچنانی نیست که توی وب‌سایت پلی‌بوی پیدا می‌کنید. یک جوری است که انگار پرسیده: «درون یک زن پنجاه ساله چه شکلی است؟
بخوانید: ۱۰ کتاب طنز موجود در بازار؛ کتابهایی برای خندیدن و کمی هم ادبیات
کتاب وقتی هیتلر کوکائین می زد و مغز لنین جابجا می‌شد
وقتی هیتلر کوکائین می‌زد و مغز لنین جا به جا می‌شد نخستین کتاب از مجموعه فصل‌های ناگفته تاریخ است که به داستان‌های کمترشناخته‌شده تاریخی می‌پردازد. از جمله موضوعاتی که در این مجموعه به‌آن‌ها پرداخته می‌شود می‌توان به آشپزی که سوار بر تایتانیک با نوشیدن مشروبات الکلی خود را از آب‌های سرد اقیانوس نجات داد، آخرین ساعات زندگی هیتلر، امپراطور آمریکا، مردی که از هر دو بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی نجات پیدا کرد، آدمخواری قربانیان سقوط هواپیما واشاره کرد.
درواقع این مجموعه داستان‌هایی با موضوعات مختلفی را شامل می‌شود: از ماجراجویی، جنگ و قتل گرفته تا بردگی و جاسوسی. کتابهای معمولا جایلز میلتون جزء نه‌تنها در بریتانیا پرفروش می‌شوند که به بیش از بیست زبان زنده دنیا نیز ترجمه شده‌اند. در این کتاب موضوعات جالبی چون جابجایی مغز لنین، ناگفته‌هایی از غرق‌شدن کشتی تایتانیک، آخرین ساعت‌های زندگی هیتلر، معماهای پیچیده آگاتا کریستی و داستان‌های عجیب و خواندنی دیگری در قالب دو کتاب با عنوان‌های «وقتی مغز لنین جابجا شد» و «وقتی هیتلر کوکائین می‌زد» نوشته شده است.
بخوانید: ۵ رمان برتر معمایی از محبوب‌ترین‌های این ژانر ادبیات
کتاب اندرس قاتل و معنای هرآنچه هست
ماجرای اصلی کتاب از یک هتل درجه سه و چهار در استکهلم شروع می شود، جایی که پر پرسون مسئول پذیرش آن است. پر پرسون مهماندار، که پدربزرگ مرده اش میلیونری ورشکسته بود، به همراه زنی که به اجبار پدرش کشیش و سپس اخراج شده و اندرس قاتل، با راه اندازی و اجرای یک استراتژی غیرمعمول شغلی از راه پذیرش سفارشات خلافکارانه درآمد زیادی کسب می‌کنند.
در ادامه چون اندرس قاتل توبه می‌کند و برخی سفارش‌ها را انجام نداده، مجبور می‌شوند فرار کنند و به پیشنهاد کشیش برای در امان ماندن یک کلیسا خریده و اندرس قاتل را پیشوا می‌کنند. آن‌ها می خواهند از طریق کلیسا کسب درآمد کنند و…
کتاب با زبانی طنز، کلیسا و آموزه‌های آن را به نقد و فضایی کمیک می‌کشاند. نویسنده با موضوعات و ماجراهای مختلف به کلیسا حمله می‌کند و در هر فرصتی یک جمله طنز درباره این موضوعات می‌خوانیم. اندرس‌قاتل و معنای هرآنچه هست، رمانی کمدی است که به اندازه دیگر رمان پرفروش یوناسون، پیرمردی صدساله که از پنجره بیرون پرید و ناپدید شد، مخاطبانش را به خنده وامی‌دارد.
بخوانید: کتابهایی که به فیلم تبدیل شده‌اند
غریبه‌ای در قصر
کتاب غریبه ای در قصر، نوشته مارک تواین نخستین بار در سال ۱۸۸۹ منتشر شد. شخصیت اصلی داستان یعنی هنک مورگان در قرن نوزدهم، مکانیکی ماهر در یک کارخانه اسلحه‌سازی در نیوانگلند است. در یک دعوا، ضربه‌ای به سر او وارد می‌شود و در قصر پادشاه افسانه‌ای انگلستان، شاه آرتور، به‌هوش می‌آید و شوالیه‌ها و جادوگرها دورش را گرفته‌اند. هنک که از جهل و خرافات موجود در فرهنگ افراد دور و برش به ستوه آمده، تصمیم می‌گیرد از طریق آشنا کردن آن‌ها با تحصیل و تکنولوژی، کمی از جهالتشان بکاهد. تواین دراین کتاب خواننده را با این پرسش مواجه می‌کند که آیا پیشرفت در امور مادی، لزوما به معنای داشتن زندگی بهتری است؟
در بخشی از رمان می‌خوانیم: من امریکایی هستم. در هارتفورد ایالت کانکتیکات درست بالای رودخانه در روستایی متولد و بزرگ شدم. بنابراین یک ینگه دنیایی واقعی و کار بلد هستم. بله، و تقریباً خالی از احساسات عاطفی یا به عبارت دیگر خالی از طبع شعر. پدرم آهنگر بود و عمویم بیطار و من در کودکی هر دو کار را یاد گرفتم. سپس به کارخانه اسلحه بزرگی رفتم و حرفه اصلی‌ام را آموختم؛ تمام آن‌چه را که مربوط به کار بود فراگرفتم. ساختن همه چیز را یاد گرفتم: تفنگ، ششلول، توپ، دیگ بخار، موتور و تمام انواع ماشین آلاتی که کارها را آسان می‌کند. من می‌توانم تمام چیزهای موردنیاز انسان را بسازم، هر چیزی را، فرقی نمی‌کند و اگر روش جدیدی برای ساختن آن وجود نداشته باشد، به آسانی غلتاندن کنده درخت، اختراعش می‌کنم. خلاصه، در کارخانه سرکارگر شدم و دو هزار نفر زیر دستم بودند.
بخوانید: ۱۰ رمان محبوب کلاسیک از لیست کتابهای برتر گاردین
مرگ و پنگوئن
داستان کتاب مرگ و پنگوئن درباره شخصی به نام ویکتور است که به نوشتن علاقه دارد و همراه با حیوان خانگی‌اش که یک پنگوئن به نام میشا است، زندگی می‌کند. ویکتور، میشا را بعد از بسته شدن باغ‌وحش به منزل می‌آورد. وقتی روزنامه‌ها با چاپ داستان‌های ویکتور موافقت نمی‌کنند، او به نوشتن آگهی‌های ترحیم روی می‌آورد و همین زندگی او را دست‌خوش تغییرات می‌کند. مثلا او وقتی اولین بار روزنامه را باز می‌کند و می‌بیند که نوشته‌اش چاپ شده، غرور و خوشحالی‌شا از اتفاق به سرعت جایش رابه وحشت می‌دهد.
آندری کورکف در این داستان با زبانی طنز اما نقادانه، بازتابی از فضای اجتماعی سرکوب‌شده اوکراین بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را به‌تصویر می‌کشد. داستان مرگ و پنگوئن رخدادهای تاریخی مربوط به فروپاشی شوروی را در شهر کی‌اف، پایتخت اوکراین روایت می‌کند، با بیان تنهایی شخصیت‌های داستان که البته محصول شرایط آشفته اوکراین در آن زمان است.
نویسنده در داستان از زبان و ذهن حیوانات، دغدغه‌های انسانی را مطرح می‌کند. آندری كوركف در این‌باره می‌گوید :«حیوانات از اول در کارهای من حضور داشتند. تا آنجا که یادم می‌آید، اولین چیزی که نوشتم یک شعر درباره یک همستر بود. سه تا همستر داشتم و آن‌ها را در یک ظرف شیشه‌ای نگه می‌داشتم که با پنبه پر شده بود. بعضی وقت‌ها آن‌ها را بیرون می‌آوردم و یکی از آن‌ها را پدرم لای در له کرد و کشت و یکی دیگر را یک گربه که از خیابان آورده بودم، خورد. اولین قطعه شعر من درباره تنهایی این همستر آخری بود. که در نهایت از بالکن افتاد پایین. زمانه خطرناکی بود و من هنوز هم نمی‌دانم که این مورد آخر خودکشی بود، قتل بود یا تصادف.»
بخوانید: ۶ رمان خارجی محبوب برای خواندن در تابستان امسال
اومون را
کتاب اومون را نوشته ویکتور پلوین، اولین و معروف‌ترین رمان این نویسنده روسی است. داستان پسربچه‌‌ای که علاقه زیادی به فضانوردی دارد و در این راه با حقایق تلخی روبه‌رو می‌شود که پلوین آن‌ها را با بیانی طنز و تلخ روایت می‌کند. در روسیه دو و نیم میلیون نسخه از این رمان به‌فروش رفته است.
ویکتور پلوین (Viktor Pelevin) در نوشتن داستان‌هایی که نمی‌توان آن‌ها را در ژانر خاصی قرار داد مهارت دارد و با روایتی پست مدرن کتابهایی با سبک خاص خودش را خلق می‌کند و گاهی اوقات رنگ و بوی علمی-تخیلی به خود می‌گیرند. او جوایز ادبی متعددی از جمله بوکر روسی برای مجموعه «فانوس آبی» و جایزه ادبی ریچارد آلمان را در کارنامه دارد.
رمان با این جمله آغاز می‌شود: «هر فکری که در فرایند خوانش کتاب در ذهن خواننده شکل بگیرد مشمول قانون حقوق مؤلف است. تفکر بدون اجازه ممنوع است.» درواقع نویسنده در سرتاسر متن سعی دارد با استفاده از اصول عرفی ژانر علمی تخیلی، متن‌های پیچیده و چند‌لایه‌ی پست مدرنیستی خلق کند.
در تکه‌ای از داستان آمده است: «اوایل کودکی (مثل پس از مرگ، البته شاید) انسان در یک زمان از تمام جهات گسترده می‌شود، برای همین می‌توانیم بگوییم هنوز وجود نداریم شخصیت بعدا به وجود می‌آید، زمانی که اتصال با یک جهت مشخص برقرار می‌شود.» جملاتی از این جنس نه تنها در فصل ابتدایی بلکه در فصول بعدی کتاب نیز در لابلای روایت داستان، به چشم می‌خورند.
بخوانید: پر فروشترین کتابهای دامیز در سال ۹۸
آدم‌فروش
پل بیتی با کتاب آدم فروش به‌عنوان اولین نویسنده آمریکایی برنده جایزه بوکر ۲۰۱۶ شد. او از زیان کمدی و طنز برای گفتن از مسئله هویت نژادی و بی‌عدالتی‌ها انتخاب کرده است و همین هم او را برنده این جایزه کرد. این چهارمین رمان بیتی است و او انگیزه اصلی خود برای نوشتن آن را ورشکستگی‌اش مطرح کرده است.
کتاب کمدی و طنز است اما همچون داستان‌های کمدی سیاه موضوعی که به آن می‌پردازد یک موضوع دردناک و تراژیک است: برده‌داری و پس از آن عدم وجود حقوق برابر در مورد سیاه‌پوست‌های آمریکایی.
شخصیت اصلی کتاب که نام کوچکش در کتاب عنوان نمی‌شود و فقط با نام مستعار بن بن او را می‌شناسیم یک آمریکایی آفریقایی‌تبار است. داستان با گفتگویی از مقدمه کتاب مرد نامرئی رالف الیسون آغاز می‌شود: من یک مرد نامرئی هستم،.. سخنانی که قهرمان داستان در دادگاه برای دفاع از خودش مطرح می‌کند. دادگاهی که برای این تشکیل شده صرفا چون او واژه نژادپرستی را در جایی که در دوران پس از نژادپرستی به سر میبرد زمزمه کرده است.
