قیمت کارتهای گرافیک با گذشت سال‌ها رو به افزایش بوده است. برند انتخابی شما هرچه باشد، برای بهره‌مندی از یک کارت گرافیک پیشرفته NVIDIA یا AMD باید مبلغ قابل توجهی را بپردازید.
با این حال، اوضاع همیشه اینطور نبوده است. اما چرا قیمت کارتهای گرافیک در چند سال اخیر بالا رفته و چه تغییری در بازار GPUها موجب این افزایش قیمت شده است؟
در این مقاله به مهم‌ترین دلایل گرانی کارتهای گرافیک می‌پردازیم.
۱. نبود رقابت در بازار
نبود رقابت در اواسط دهه ۲۰۱۰ و اوایل ۲۰۲۰ به‌ویژه از سوی کمپانی AMD یکی از عوامل مؤثر بر افزایش قیمت کارتهای گرافیک بوده است. در زمانی که کمپانی NVIDIA سری کارتهای گرافیک GeForce 10 خود را در سال ۲۰۱۶ روانه بازار کرد، با در پیش گرفتن استراتژی محکمی در قیمت‌گذاری خود را آماده رقابت با سری کارتهای گرافیک RX 300 برند AMD کرده بود.
اما پس از عرضه این محصول، شرکت AMD با تولید RX Vega در سال ۲۰۱۷ توان پیشین خود را از دست داد، چراکه برای عرض اندام در برابر کارت گرافیک پرچم‌دار ۱۰۸۰ Ti حرفی برای گفتن نداشت. پس از آن بود که شرکت NVIDIA با اعتماد بنفس بیشتر و البته قیمتی بالاتر از کارت گرافیک جدید RTX 2080 Ti در سال ۲۰۱۸ پرده‌برداری کرد. کمپانی AMD باز هم چیزی در چنته نداشت و به‌جای آن تمرکز خود را بر تولید کارتهای گرافیک میان‌رده گذاشت.
دو سال پس از آن، NVIDIA که حالا اعتماد بنفسی بی‌سابقه پیدا کرده بود، با سری RTX 30 ظاهر شد و با مدل هزار و پانصد دلاری RTX 3090 همه را غافلگیر کرد. اما کار او به اینجا ختم نشد و در سال ۲۰۲۲ با مدل RTX 3090 Ti به قیمت ۲۰۰۰ دلار گران‌قیمت‌ترین کارت گرافیک خود را معرفی کرد. از آن زمان، شرکت AMD بار دیگر عزم خود را برای تولید کارتهای گرافیک پیشرفته‌تر مانند Radeon RX 6000 جزم کرده است. با وجود این، NVIDIA همچنان تاج GPU را بر سر نگه داشته است.
۲. کمبود جهانی تراشه
چرا کارتهای گرافیک گران قیمت‌اند؟ سرراست‌ترین پاسخ به این پرسش، وضعیت اقتصادی است. عرضه، تقاضا و تخصیص منابع همگی در دسترس‌پذیری و قیمت اجناس و خدمات تأثیرگذارند.
در حال حاضر جهان در وضعیت کمبود تراشه به سر میبرد که آمده است تا بماند. ما از تراشه‌ها در تقریباً همه چیز، از کامپیوترها تا هواپیماها استفاده می‌کنیم، و تولیدکنندگان در سراسر دنیا به موجب این کمبود مجبور به کاهش استفاده از تراشه‌ها و تولید آن‌ها شده‌اند.
کمبود تراشه نه تنها بر تولید کارتهای گرافیک که بر دیگر وسایل دیجیتال از قبیل لپ‌تاپ‌ها، اسمارت‌فون‌ها و کنسول‌های بازی نیز تأثیرگذار بوده است.
۳. همه‌گیری کووید-۱۹ و تورم
درست است که از دوران اوج شیوع کرونا مدت زیادی گذشته است، اما شکی در مورد اثرات آن بر مدیریت کسب‌وکارها و تجارت وجود ندارد. با افزایش کار از منزل تقاضای مردم برای دستگاه‌های الکترونیک شخصی نیز افزایش یافت. از این رو، بخشی از علت قیمت بالای کارتهای گرافیک را باید در ازدیاد خریداران جست‌وجو کرد.
افراد بیشتری حالا برای کار یا سرگرمی به خرید کامپیوتر، اسمارت‌فون یا تبلت روی آورده‌اند و به‌طبع قیمت کارتهای گرافیک با افزایش تقاضا بالا رفته است.
یکی دیگر از تبعات کووید، اختلال در زنجیره تأمین بوده است. در حال حاضر نیز، درگیری اوکراین و روسیه زنجیره تأمین در سطح جهانی را از سال ۲۰۲۲ دچار اختلال کرده است. از این رو، مردم در اقصی نقاط دنیا دیگر همچون گذشته به کارتهای گرافیک دسترسی ندارند و به واردات از بازارهای خارجی متوسل شده‌اند. چنین بازارهای خارجی که به دلایلی کسب‌وکارهای تازه را جذب می‌کنند دچار تورم و فساد و دیگر عوامل مخرب شده و از تعادل خارج می‌شوند.
خلاصه بگوییم؛ در حال حاضر کارتهای گرافیک کمتری در دسترس افرادی است که به آن نیاز دارند و کووید یکی از مهم‌ترین دلایل چنین وضعیتی بوده است.
۴. تعرفه آمریکا بر واردات
در دوران ریاست جمهوری ترامپ تعرفه‌های تازه‌ای بر واردات به‌طور هفتگی اعمال شدند که از جمله مالیات ۲۵ درصد اضافه بر قیمت درخواستی کارتهای گرافیکی بود که از چین به کشور وارد می‌شدند. این مبلغ مازاد با قیمت بیشتر کارتهای گرافیک از جیب مصرف‌کنندگان خارج می‌شود. در حال حاضر این تعرفه‌های واردات از چین تغییری نیافته است.
۵. ماینرهای رمزارز
میانرها به یک کارت گرافیک خود و نرم‌افزار لازم برای استخراج بهینه رمزارزها نیاز دارند. کارت گرافیک لازم برای این‌کار باید از سرعت بالایی برخوردار باشد. هرچه کارت گرافیک سریع‌تر باشد، کار استخراج رمزارز سریع‌تر انجام می‌پذیرد.
ماینرها هرچند به لطف بازار خرسی رمزارز از انباشتن کارتهای گرافیک در سال ۲۰۲۲ فاصله گرفتند، اما این وضعیت ممکن است هر زمان تغییر پیدا کند و با خریداری انبوه کارتهای گرافیک از سوی ماینرها تعادل بازار به‌هم بخورد.
ماینرها معمولاً با روابط و دانش گسترده‌تر خود در مقایسه با مصرف‌کنندگان عادی و همچنین با برخورداری از توان مالی بالاتر رو به خرید کارتهای گرافیک می‌آورند و این فرصت را از دیگران می‌گیرند. خوشبختانه، کمپانی NVIDIA با تولید کارت گرافیک LHR که از نرخ هش می‌کاهد آن‌ها را به محصولاتی نامطلوب برای ماینرها بدل سازد.
۶. بازار سیاه سخت‌افزار
ماینرهای کریپتو تنها افرادی نیستند که بازار کارت گرافیک را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. دلالانی که به دنبال سود آسان و سریع هستند می‌توانند با بکارگیری ترفندهای گوناگون بازار را بدست بگیرند.
کار دلال‌ها هرچند محدود به بازار کارت گرافیک نیست، اما از آن‌جایی که کالایی پرمشتری به حساب می‌آید، مرکز توجه این افراد بوده است تا بتوانند کارتهای گرافیک را به قیمتی گزاف به خریداران بفروشند. گاهی اوقات ممکن است یک دلال اجناس خود را از روش‌های ناسالم بدست آورد، با این حال در بسیاری از نقاط جهان این کار وجهه‌ای غیرقانونی ندارد.
۷. عملکرد و مشخصات بهتر
کارتهای گرافیک مدرن برخلاف همتایان خود در اوایل دهه ۲۰۱۰ از نظر طراحی و مواد اولیه برای ساخت بسیار پیشرفته شده‌اند و تولید آن‌ها با پیچیدگی بیشتری همراه بوده است. بنابراین باید هزینه بالای تولید را یکی دیگر از دلایل گران‌قیمت بودن کارتهای گرافیک امروزی برشمرد.
تولیدکنندگان تنها قادرند آنچه را تولید کنند که از پس هزینه‌های آن برمی‌آیند. به دلیل افزایش مخارج تولید، تولیدکنندگان بایست برای افزایش سوددهی بدون کاستن از کیفیت یا کمیت محصولات خود راهکاری بیندیشند.
کارتهای گرافیک فعلی تولید NVIDIA و AMD از چندین لحاظ جز نرخ فریم بالای خود پیشتاز و پیشرو می‌باشند. بکارگیری فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند ردیابی اشعه (ray tracing) و FSR (DLSS) در کارتهای گرافیک امروزی بهترین تجربه گیمینگ را در رزولوشن‌های بالاتر مثل QHD و ۴K برای کاربران رقم می‌زنند.
همه دلایل گرانی کارتهای گرافیک…
از دلایلی که در این مقاله ذکرشان رفت مشخص است که قیمت‌گذاری بر کارتهای گرافیک از دست ما خارج است. مادامی که تقاضا برای کارتهای گرافیک از عرضه آن‌ها بیشتر باشد، این افزایش قیمت توقف‌ناپذیر خواهد بود.
با در نظر گرفتن تورم، نباید دیگر انتظار دسترسی به بهترین کارت‌گرافیک با قیمت پایین همچون پنج یا شش سال پیش را داشت. بدیهی است که پیشرفت تکنولوژی و ارائه امکانات ارتقاء‌یافته برچسب قیمت بالاتری را با خود به همراه بیاورد.
