همه ما دوست داریم کودکانمان انسان‌هایی با وجدان، آگاه و مسئول نسبت به خودشان و جامعه‌شان و دیگران بار بیایند. درست است که داستان‌ها و رمان‌ها می‌توانند خیلی چیزها درباره این موضوعات به کودکان بیاموزند اما اگر می‌خواهیم دانش اجتماعی و حساسیت‌های مدنی او را تقویت کنیم باید کتاب‌هایی جدا داستان هم در اختیارش بگذاریم.
با همه سختی‌هایی که نوشتن از مسائل آدم‌بزرگ‌ها برای کودکان دارد کم نیستند نویسندگانی که در کتاب‌هایشان سعی کرده‌اند به زبانی خودمانی با کودکان از موضوعات مهمی حرف بزنند که همیشه نقل محافل بزرگترهاست. کتاب‌هایی هم هستند که تلاش دارند کودکان را برای دنیای امروز آماده کنند تا هم نسبت به تفاوت‌ها گشاده باشند و هم از تبعیض‌ها آگاه و بتوانند در این دنیای پر از تبلیغات و تحمیل معیارهایی برای چگونگی بودن و زندگی کردن خودشان باشند و احساس خوبی داشته باشند.
در این گزارش هفت کتاب در حوزه دانش اجتماعی کودکان معرفی می‌کنیم. کتاب‌هایی در حوزه حقوق شهروندی و روان‌کاوی و پذیرش خود و دیگری همان‌طوری که هستیم.
مجموعه کتاب آنچه دختران باهوش باید بدانند
این مجموعه ۵ عنوان کتاب به نام‌های «مدیریت پول: روش‌های به دست آوردن، پس انداز و خرج کردن پول»، «تصمیم‌گیری سریع: چگونه از پس مشکلات برآییم»، «حفظ دوستی»، «شروع مدرسه راهنمایی: آنچه لازم است درباره معلم‌ها، تکالیف مدرسه و دوستان بدانید» و «رفتار مناسب» را شامل می‌شود. درواقع هر جلد از کتاب‌های این مجموعه به یک مهارت اختصاص دارد.
مثلا در کتاب «شروع مدرسه راهنمایی: آنچه لازم است درباره معلم‌ها، تکالیف مدرسه و دوستان بدانید» روش‌های مناسب برای آغاز دوره تحصیلی جدید و متفاوت با دبستان و آمادگی برای ورود به محیط مدرسه راهنمایی به کودک گفته می‌شود. کتاب با روز اول مدرسه راهنمایی و راهکارهایی برای یک آغاز مناسب شروع می‌شود، سپس به معلم‌ها، موضوعات درسی مختلف و شیوه‌های جمع‌آوری مطالب درسی، انتخاب دوست و برنامه‌ریزی برای تکالیف درسی و کارهای شخصی و شرکت در آزمون‌های مدرسه می‌پردازد. در پایان هم روایت‌هایی از احساس چند دختر دانش‌آموز پس از شروع مدرسه راهنمایی بیان شده است.
یا در کتاب «مدیریت پول» مخاطبان با روش‌های برنامه‌ریزی برای تعیین اولویت‌های خرید، صرفه‌جویی در مخارج، پس‌انداز، داشتن درآمد از راه کار و امنیت مالی آشنا می‌شوند.
بخوانید: ۱۵ کتاب پرفروش کودکان که باید آنها را برای کودکان خود تهیه کنید
آداب شهروندی
چطور می‌توانید شهروند خوبی باشید؟ این کتاب‌ها با زبانی ساده و تصاویری جذاب، در شش بخش به کودکان می‌آموزد چه کارهایی انجام دهند تا شهروند خوبی باشند.
مجموعه مهارت‌های زندگی انتشارات فنی ایران، در مجموعه «آداب شهروندی» با زبانی ساده و همراه با نقاشی‌هایی با رنگ‌های شاد، مهارت‌های ارتباطی، آداب شهروندی و رعایت حقوق دیگران را به کودکان گروه سنی ب و ج آموزش می‌دهد.
در این مجموعه کودکان با وضعیت‌های گوناگونی مواجه می‌شوند که نشان‌دهنده‌ی اهمیت باانضباط بودن است. نقاشی‌های جذاب کتاب، به کودکان در درک بهتر مفاهیم کمک می‌کند. متن این کتاب چنان تنظیم شده که کودکان نوسواد بتوانند آن را به‌تنهایی و یا با اندکی کمک بیاموزند. واژگان جدیدی یاد بگیرند و با جزئیات ساختار کتاب ازجمله فهرست، متن، واژه‌نامه و نمایه آشنا شوند.
برخی از عناوین این مجموعه عبارتند از: «با معرفت باشیم»، «مفید باشیم»، «دوست خوبی باشیم»، «وظیفه‌شناس باشیم»، «وقتی تلفن می‌زنیم»، «وقتی بیرون می‌رویم».
بخوانید: پیش از خواب چه کتابی برای کودکمان بخوانیم؟ معرفی ۸ مجموعه داستانی
چه‌کار کنم اگر خیلی عصبانی می‌شوم؟
کتاب چه کار کنم اگر خیلی عصبانی می‌شوم، به بچه‌ها و والدینشان روش‌های کنترل رفتارهای پرخاشگرانه را آموزش می‌دهد. کتاب با آموزشی گام به گام، به بچه‌ها یاد می‌دهد که چگونه بر خشم و مشکلات ناشی از آن غلبه کنند.
کتاب برای بچه‌ها توضیح می‌دهد که آیا می‌دانید که خشم مانند آتش است؟ و می‌گوید خشم نیز با یک جرقه شروع می‌شود و وجود ما را با شدت تمام به آتش می‌کشد. خشم همچون آتش به سرعت از کنترل خارج می‌شود و اگر مهار نشود منجر به مشکلات زیادی خواهد شد.
بخوانید: معرفی بهترین کتاب‌ها برای آموزش سواد مالی به کودکان
چه‌کار کنم اگر خیلی نگران می‌شوم؟
کتاب حاضر دربردارنده مباحثی درباره چگونگی غلبه بر اضطراب در کودکان است. نویسنده با ارائه راه‌های عملی، روش‌های غلبه بر اضطراب را به والدین و کودکان می‌آموزد. راه‌های ارائه شده براساس اصول رفتار ـ شناختی هستند.
راهکارهای ارائه شده براساس سه اصل بازداری، برون سازی و رقابت خواسته بنا شده‌اند. کودکان با آموزش‌های گام به گام، مهارت‌های جدید کاهش اضطراب را آموخته و به سوی زندگی همراه با آرامش و دوری از نگرانی رهنمون می‌شوند.
نکات اساسی روان‌شناسی که در این کتاب به آنها اشاره شده است به شما کمک می‌نماید تا برای فرزندتان یک مربی مؤثر باشید. تمام راهکارهای ارائه شده، بر اساس اصول رفتار- شناختی هستند که توسط درمانگران در طیف وسیعی از اضطراب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. تکنیک‌ها ساده هستند و همراه با مثال آموزش داده می‌شوند. آنها به گونه‌ای ارائه شده‌اند که برای کودکان مناسب باشند. ممکن است مثال‌های کتاب برای شما عجیب باشد و فکر کنید به‌درد نمی‌خورد، اما از نظر کودکتان منطقی و قابل درک می‌باشند.
بخوانید: ۹ کتاب آموزشی در رابطه با محیط زیست برای کودکان
آدم‌ها با هم فرق می‌کنند
«آدم‌ها با هم فرق می‌کنند» نوشته کریستین ای. آدامز، به کودکان یاد می‌دهد بدون پیش‌داوری و ضمن باارزش دانستن تفاوت‌های بین انسان‌ها همه را دوست بدارند.
ایـن کتاب با متن روان و تصاویر رنگی جذاب، بـه کودکان می‌آموزد چطـور تفاوت‌های دیگـران را بپذیرند. هـدف کتاب ایـن اسـت کـه راه درک و شـناختی بـه آن‌هـا نشـان داده شـود کـه بـه صلح منتهی می‌شـود نه حسادت و دشمنی و یا خودبزرگ‌بینی.
این کتاب به کودکان کمک می‌کند معنای اختلاف و تفاوت را درک کرده و آن را تشخیص بدهند. کتاب برای کودک توضیح می‌دهد که پیش‌داوری‌ها چطور ذهن یک نفر را مسموم کرده و آن را نسبت به ایجاد شناخت واقعی، کور و مسدود می‌کند. به قول آتیکاس فینچ در رمان معروف کشتن مرغ مقلد: «تو هرگز به معنای واقعی یک نفر را درک نمی‌کنی، مگر آنکه زندگی را از چشمان او ببینی… مگر اینکه وارد پوست او شده و با پاهای او در جهان قدم بزنی.»
بخوانید: ۸ مجموعه کتاب طنز برای کودکان و نوجوانان
اندام من خوب است
کتاب اندام من خوب است درواقع پانزدهمین کتاب از مجموعه کتاب‌های مهارت‌های زندگی انتشارات صابراین محسوب می‌شود که با تصاویر زیبا و زبانی روان و کودکانه درباره تناسب اندام و راه‌های سالم زیستن با کودکان سخن می‌گوید.
کتاب به کودک توضیح می‌دهد که هر کس شکل بدنی متفاوتی دارد و خدا ما را متفاوت خلق می‌کند. اصلاً اگر همه شکل هم بودند، دنیا چقدر کسل کننده می‌شد! بعضی چیزها را نمی‌توانیم تغییر بدهیم، مثل رنگ چشم‌ها یا بلندی قد، اما بعضی چیزها را می‌توانیم عوض کنیم، مثل نوع رفتارمان با دیگران یا نحوه مراقبت از بدنمان.
کتاب «اندام من خوب است» همچنین کودک راهنمایی می‌کند که چطور از بدنش مواظبت کند تا سالم بماند و به او یاد می‌دهد وقتی بدن سالمی داشته باشد، دنیا جای جالب‌تر و قشنگ‌تری می‌شود.
بخوانید: ۷ کتاب برای آشنایی کودکان با فلسفه
ما اینجا زندگی می‌کنیم
کتاب «ما اینجا زندگی می‌کنیم» کتابی است که با زبانی ساده و تصاویری جذاب کودکان را با کره زمینی که روی آن زندگی می‌کنیم آشنا می‌کند.
الیور جِفِرز این کتاب را در دو ماهگی پسرش نوشته است تا دنیایی که پسرش روی آن پا گذاشته است را از نگاه خودش برایش توضیح دهد. درواقع نویسنده آرزوها و رویاهایش برای پسرش را درباره جایی که خانه نامیده می‌شود در قالب یک کتاب به تصویر کشیده است. کتاب اطلاعاتی درباره جغرافیای طبیعی، آب و هوا، جانوران، زیستگاه‌ها و تنوع انسان‌ها را شامل می‌شود و تاکید می‌کند کره زمین بزرگ است و تعداد انسان‌های روی آن نیز زیاد هستند، پس باید مهربان باشیم. جفرز در پایان کتاب به پسرش می‌گوید اگر سوالات دیگری دارد، می‌تواند از او یا انسان‌های دیگر بپرسد، چون هیچ‌وقت روی زمین تنها نیست.
کتاب «ما اینجا زندگی می‌کنیم» در زمان انتشار پروفروش‌ترین کتاب از نگاه نیویورک تایمز، بهترین کتاب سال از نگاه مجلهٔ نیویورک تایمز و بهترین کتاب در سال ۲۰۱۷ از نگاه بوستون گلوب بوده است.
