سندرم پیش از قاعدگی (PMS) وضعیتی است که علائم جسمی و عاطفی قبل از دوره قاعدگی رخ می دهد. اختلال پیش از قاعدگی با دیسترس شدید (PMDD) شبیه PMS است اما علائم آن بسیار شدیدتر است. این اختلال تقریباً ۶ درصد از افرادی که پریود می شوند را تحت تاثیر قرار می دهد.
یک علامت مشخصه PMDD این است که به طور منفی بر عملکردهای روزمره تأثیر می گذارد و کیفیت زندگی را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار می دهد. این مقاله به بررسی و مقایسه علائم، علل، تشخیص و گزینه های درمان PMS وPMDD خواهد پرداخت.
PMS در مقابل PMDD: نحوه تشخیص علائم
در حالی که PMS و PMDD هر دو اختلالات پیش از قاعدگی با برخی علائم همپوشانی هستند، اما اختلالات یکسانی نیستند. مهم است که هنگام صحبت در مورد علائم با پزشک خود دقت کنید تا بتوانید درمان مناسب را دریافت کنید.
علائم PMS شدت کمتری نسبت به علائم PMDD دارند. این علائم شامل نفخ، یبوست، حساسیت سینه، و مشکل در تمرکز است، اما این علائم به اندازه ای شدید نیستند که با فعالیت های روزانه یا عملکرد تداخل داشته باشند.
شبیه به PMS، علائم PMDD ممکن است در روزهای قبل از پریود ظاهر شود و طی چند روز پس از شروع پریود برطرف شود.
علائم PMDD به طور کلی شدیدتر از PMS هستند، به طور قابل توجهی به طوری که زندگی، کار، روابط و عملکرد شما را مختل می کنند. علائم می توانند گسترده باشند و شامل موارد زیر هستند:
- روانشناختی: تحریک پذیری، خشم، مشکل در تمرکز، پارانویا، خستگی شدید، مشکلات خواب، فقدان کنترل
- جسمی: تغییرات در بینایی، عفونت های چشم، کاهش ادرار، پری سینه و درد، التهاب و خارش پوست
- گوارشی: تهوع و/یا استفراغ، نفخ، یبوست، فشار لگنی
- عصبی/عروقی: تپش قلب، سردرد، غش
علائم PMDD می تواند چنان شدید باشد که به نظر می رسد شرایط پزشکی جداگانه ای باشند. اگر در مورد شدت علائم خود و اینکه آیا ممکن است PMDD داشته باشید مطمئن نیستید، با یک پزشک در مورد آنچه تجربه می کنید صحبت کنید.
چه چیزی باعث PMS در مقایسه با PMDD می شود؟
مشخص نیست که چه چیزی باعث PMS یا PMDD می شود.
تغییر سطوح هورمون در چرخه قاعدگی افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار می دهد، که ممکن است علت باشد.۳ تغییرات هورمونی ممکن است سطوح سروتونین (یک پیام رسان شیمیایی در سیستم عصبی که خلق و خو، هضم و خواب را تنظیم می کند) را مختل کند، که سپس می تواند بر خلق و خو تأثیر بگذارد و باعث طیف وسیعی از علائم جسمی شود.
هر فردی که پریود می شود می تواند PMDD را تجربه کند، اما عوامل خطر احتمالی عبارتند از:
سابقه خانوادگی PMS یا PMDD
سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات خلقی، از جمله اختلال دو قطبی، با شیوع اختلال دو قطبی در افراد مبتلا بهPMDD که حدود ۷ برابر بیشتر از افراد بدون PMDD است.
عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن یا تحصیلات کمتر با خطر بالاتر مرتبط هستند، اما تحقیقات بیشتری باید در این مورد انجام شود.۲ PMDD همچنین در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) شایع تر است.
با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به PMS یا PMDD و اینکه به چه مواردی باید توجه کنید صحبت کنید.
آیا آزمایشی برای تشخیص PMDD وجود دارد؟
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص PMDD استفاده نمی شود. برای رد کردن هرگونه علت احتمالی دیگر، شرح حال کامل پزشکی، همراه با معاینه فیزیکی و معاینه لگنی انجام خواهد شد. معمولا یک ارزیابی سلامت روان نیز انجام می شود.
ممکن است لازم باشد علائم خود را در چند ماه ثبت کنید تا به پزشک تصویری کامل از آنچه اتفاق می افتد ارائه دهید. سپس پزشک علائم و شدت آنها را بررسی می کند و از تمام اطلاعات موجود برای تشخیص آگاهانه استفاده می کند.
با PMDD، علائم به اندازه ای شدید هستند که زندگی روزمره را مختل می کنند. علائم می توانند بر کار، روابط و عملکردهای روزانه تأثیر بگذارند و به طور قابل توجهی با سایر دوره های ماه متفاوت هستند.
تشخیص PMDD شامل معیارهایی مانند موارد زیر است:
- علائم واضحی از افسردگی یا کاهش علاقه یا لذت
- داشتن حداقل پنج علامت، فیزیکی یا روانی
- علائمی که در هفته قبل از قاعدگی در بیشتر چرخه های سال قبل وجود داشته باشد
- علائمی که قبل از پایان پریود متوقف می شوند و تا یک تا دو هفته قبل از چرخه بعدی دوباره بر نمی گردند
- علائمی که باعث ناراحتی متوسط تا شدید یا اختلال در زندگی روزمره می شوند
چگونه PMS را مدیریت کنیم؟
برخی از علائم PMS را می توان با رژیم غذایی یا تغییرات سبک زندگی مدیریت کرد، اگرچه گاهی اوقات دارو نیز می تواند کمک کند. بسته به سن، علائم، سلامتی و سایر عوامل، می توانید با پزشک در مورد اینکه چه چیزی برای شما بهتر است صحبت کنید.
تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایش پروتئین در رژیم غذایی و کاهش یا حذف قند و کافئین
- مصرف مکمل های ویتامین B6، کلسیم و منیزیم
- گنجاندن ورزش منظم و ثابت در برنامه روتین خود
داروها می توانند شامل موارد زیر باشند:
قرص های ضد بارداری
- داروهای ضد افسردگی
- دیورتیک های مصرف شده قبل از شروع علائم برای کمک به کاهش احتباس مایعات ناراحت کننده
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد، مانند Advil یا Motrin (ایبوپروفن) وAleve (ناپروکسن)
- داروهایی برای توقف موقت تولید استروژن و پروژسترون
چگونه با دوره های PMDD مقابله کنیم؟
از آنجایی که این علائم بسیار بیشتر از علائم PMS هستند، مهم است که برای علائم به خصوص آزاردهنده از یک متخصص پزشکی درمان دریافت کنید. شما مجبور نیستید به تنهایی با این موضوع کنار بیایید. برای مقابله با دوره های PMDD:
با پزشک در مورد اقداماتی صحبت کنید که می توانید برای تغییر رژیم غذایی و رفتارهای سبک زندگی خود انجام دهید، مانند استراحت کافی، نوشیدن آب کافی، کاهش یا حذف کافئین و الکل، و کاهش مصرف قند.
به دنبال حمایت باشید، چه حمایت همسالان، یک دوست یا عضو خانواده قابل اعتماد، یک گروه حمایتی یا یک مشاور باشد، از درخواست حمایت عاطفی که در این دوران نیاز دارید خجالت نکشید.
مکمل های ویتامین ممکن است مفید باشند، اما بهتر است قبل از مصرف هر گونه مکمل با پزشک صحبت کنید تا مطمئن شوید که آنها با داروهایی که مصرف می کنید یا شرایطی که دارید تداخلی ندارند.
چه زمانی برای کمک تماس بگیرید؟
PMDD می تواند منجر به احساسات قابل توجهی از افسردگی، احساس غرق شدن یا عدم کنترل و احساس بی علاقگی به هر چیزی شود. این ممکن است احساسات خودکشی را افزایش دهد. شما تنها نیستید و کمک وجود دارد. در ایران، برای دریافت راهنمایی و مشاوره با خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی تماس بگیرید. این خط ۲۴/۷ فعال بوده و رایگان و محرمانه است.
داروهای کنترل کننده PMDD
داروها می توانند به مدیریت علائم PMDD کمک کنند، از جمله:
مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRIs): این داروها خط اول درمان برای PMDD هستند و شامل پروزاک (فلوکستین)، زولوفت (سرترالین) و پاکسیل (پاروکسیتین) می شوند.
قرص‌های ضد بارداری خوراکی: این داروها به ثابت نگه داشتن سطوح هورمونی کمک می‌کنند، به خصوص یاز، یک قرص ضد بارداری با پروژستینی به نام درواسپیونون.
آگونیست‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH): مانند لوپرون (لوپرولید) تولید هر دو هورمون استروژن و پروژسترون را متوقف می‌کنند. به دلیل عوارض جانبی، استفاده از این داروها کمتر رایج است.
ممکن است چیزی که برای یک نفر مفید است برای شخص دیگر نباشد و ممکن است لازم باشد بیش از یک دارو را امتحان کنید تا بهترین گزینه را برای خود پیدا کنید.
درمان و روش‌های جایگزین برای بهبود PMDD
علاوه بر داروها و تغییرات سبک زندگی، برخی افراد متوجه می شوند که درمان‌های دیگری نیز وجود دارند که می توانند به آنها در مدیریت علائم PMDD کمک کنند. همیشه قبل از اضافه کردن هر گونه درمانی با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که با داروهایی که مصرف می کنید تداخلی نخواهد داشت.
سایر درمان‌هایی که برای برخی افراد مفید بوده است عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): یک نوع درمان صحبت
- طب سوزنی
- داروهای گیاهی
خلاصه
PMS و PMDD ممکن است برخی علائم را به اشتراک بگذارند و گاهی اوقات شبیه به هم به نظر برسند، اما PMDD شامل علائمی است که بسیار شدیدتر از PMS است و این علائم با عملکردهای روزانه تداخل دارند.
هیچ درمانی برای PMS یا PMDD وجود ندارد، اما راه‌هایی برای مدیریت علائم وجود دارد، از جمله مواردی مانند تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی، دارو، درمان و روش‌های جایگزین. با پزشک خود در مورد اینکه کدام درمان‌ها ممکن است برای شما و علائمتان بهترین باشد، صحبت کنید.
